Met de reïncarnatie van SimCity leken mooie tijden aangebroken voor de huis-tuin-en-keukenarchitect. In het vooruitzicht lagen prachtige, organische metropolen, keurig onderhouden stadsparken, een geolied stelsel van openbare voorzieningen en grote werken van internationaal statuur (zoals een ruimtevaartcentrum of internationale luchthaven). Interstedelijke samenwerking zou de sleutel tot deze weelde moeten zijn, maar helaas pakt het allemaal net even iets anders uit dan wij hoopten en blijkt SimCity vooralsnog een schim van hetgeen de game had kunnen zijn.

De beperkte afmetingen van de steden liggen ten grondslag aan deze teleurstelling. Hoewel de kleinschaligheid van de bebouwbare grond creativiteit stimuleert – elke vierkante centimeter moet immers goed benut worden – leunt deze keuze van ontwikkelaar Maxis te veel op interstedelijke samenwerking met andere steden uit de regio (maximaal vijftien stuks, in eigen beheer of gespeeld door online medespelers). In het meest gunstige geval neemt elke stad één of meerdere voorzieningen op zich en wisselen ze deze onderling uit. Dat zou bijvoorbeeld betekenen dat een stad met een kerncentrale en politiehoofdbureau de gehele regio voorziet van energie en blauw op straat, terwijl andere steden deze stad omgekeerd weer voorzien van broodnodige zaken als water, rioolwaterzuivering, gezondheidszorg en brandweer. Dit samenwerkingssysteem is in potentie briljant, maar zorgt in praktijk (nog wel) voor veel problemen.
Onberekenbare buren
Het gebeurt namelijk te vaak dat gedeelde voorzieningen niet of met vertraging doorwerken. Zo geven de adviseurs in eigen stad met grote regelmaat aan dat de watervoorziening uit de naburige stad ontoereikend is, terwijl een korte blik op waterpompinstallatie van de desbetreffende buur aantoont dat er sprake is van een substantieel wateroverschot. De gedeelde voorzieningen zijn, met andere woorden, onbetrouwbaar. Dit is erg vervelend, omdat een plotseling watertekort binnen de kortste keren leidt tot de (tijdelijke) sluiting van bedrijvigheid en eigen voorzieningen. Daarnaast zorgt de onberekenbaarheid van gedeelde diensten ervoor dat je in praktijk alsnog zelfvoorzienend moet zijn en dus allerhande voorzieningen op je eigen kleine stukje land moet plaatsen. Dit euvel lijkt ons oplosbaar, maar momenteel moet je dus nog creatiever omgaan met de ruimte die je is gegeven.
Staat visueel als een huis
Hoewel SimCity op het gebied van gameplay nu nog kampt met wat slordigheden, staat de game op visueel vlak als een huis. Niet alleen ziet de game er erg gedetailleerd uit, ook alle praktische informatie wordt op magnifieke wijze gevisualiseerd. Wie meer wil weten over de huidige staat van het rioleringsstelsel, klikt op de rioolknop en ziet hoe de bruine poepvlekken (als het even meezit) onder de straten van de stad naar de waterzuivering vloeien. Ook de vervuiling in een stad is in een oogwenk af te lezen wanneer de vervuilings-layer over de stad wordt geplaatst. Bij je industriezone zullen de grafieken uit de grond schieten, terwijl je rijkeluiswijk overwegend schoon blijkt te zijn.
Gelukkig biedt SimCity daar alle middelen voor. Allereerst door middel van het ingenieuze systeem waarmee gebouwen modulair zijn uit te breiden. Een hoge criminaliteit is bijvoorbeeld niet enkel tegen te gaan door extra politiebureaus uit de grond te stampen, maar kan ook te lijf worden gegaan door je huidige hoofdbureau uit te breiden met een recherchevleugel, extra cellen, een helikopterplatform en extra surveillancewagens. Hierdoor bespaar je ruimte – het uitbreiden van één bureau slokt namelijk minder ruimte op dan het bouwen van twee extra politiestations – en biedt toch voldoende veiligheid aan de inwoners van je stad. Hetzelfde is mogelijk bij praktisch alle gebouwen die je in je stad plaatst; van de vuilstort tot aan de plaatselijke universiteit.
Ook de mogelijkheid om je stad te specialiseren draagt bij aan de effectievere benutting van de ruimte. Wanneer een stad zich bovenop een olieveld bevindt, is het wellicht raadzaam om de focus te leggen op het opboren van dit zwarte goud en de verwerking ervan tot plastics. Dit zorgt ervoor dat je de gehele stad kan inrichten op een manier die de olie-industrie ten goede komt, compleet met handelsdepots voor olieopslag, een adequaat brandweerapparaat voor chemische brandbestrijding en voldoende arbeiderswijken. Andere specialisatieopties zijn onder anderen het mijnen naar kolen of ertsen, de creatie van een toeristische trekpleister van regionaal niveau en het opzetten van een gokstad. Voor eenieder die zich wil manifesteren als gokmagnaat wel een kleine waarschuwing: op het moment van schrijven zakt de winstgevendheid van de casino’s zo nu en dan op onverklaarbare wijze ineen.
Een organisch wegennet
Een ander element dat je creatief met de ruimte laat omgaan is de manier waarop je wegen kunt bouwen. Waar de voorgaande SimCity-games eigenlijk alleen de mogelijkheid openlieten om simpelere rasterpatronen te bouwen, is het in het nieuwste deel mogelijk om een veel organischer wegennet te creëren. Door middel van allerlei bochten, bruggen op heuvels en cirkelvormige wegen is nu de gehele bebouwbare grond te gebruiken, zelfs wanneer het landschap vol heuvels, kloven en rivieren zit. Doordat elk hoekje met de flexibele wegenbouw te bereiken is, hoeft geen enkele ruimte ongerept te blijven.

Helaas benut de plaatselijke bevolking de wegen – hoe mooi ze ook zijn aangelegd – niet optimaal. Wanneer ze vanuit de woonwijken naar de commerciële of industriële zones van de stad moeten rijden, kiezen ze altijd voor de kortste weg en niet voor de snelste weg. Hierdoor staan tactisch aangelegde zesbaanswegen leeg en stroomt al het verkeer door nauwe binnendoorstraatjes. Het gevolg: onmetelijk lange files en ontelbaar veel verkeersopstoppingen. Het is ontzettend frustrerend dat de kunstmatige intelligentie van de automobilisten zo ondermaats is, met name wanneer hulpdiensten en vuilniswagens ook in verkeerschaos worden opgeslokt.
De problematische verkeerssituaties, alsmede de onbetrouwbaarheid van interstedelijke samenwerkingen en kleine missers als bij de dalende casinowinsten, zorgen er gelukkig niet voor dat SimCity onspeelbaar wordt. Het speelplezier krijgt er echter wel een flinke knauw door en daarmee weet de game zijn torenhoge potentie als dé stedenbouwer van het moment nóg niet waar te maken. Nóg niet, want praktisch alle op- en aanmerkingen die wij op dit moment hebben zijn van dusdanige aard dat ze makkelijk moeten kunnen worden gladgestreken met een update. Hopelijk kunnen we die snel verwachten, want alleen dan weet SimCity zijn volle potentie waar te maken.