Jelle van Es Grand Theft Auto V doet iets wat andere games niet voor elkaar krijgen. Het lukt de game om mij binnen dertig seconden ertoe te bewegen dat ik in mijn aantekeningen ‘Sweet Mother of Jesus’ opschrijf. En dat terwijl ik van te voren al behoorlijk hoge verwachtingen had.
We zien hoe één van drie speelbare personages, Franklin, in een helikopter staat. Met een parachute op zijn rug staat hij op het punt een sprong te maken. Dit simpele moment laat ons zien dat het mogelijk is om te vliegen, dat het mogelijk is om via een parachute uit een vliegtuig te springen en dat de wereld die je onder je ziet gigantisch is. Op een kilometer hoogte zien we in de verte de stad Los Santos, met de hoge gebouwen in de binnenstad en de villa’s op de heuvels.
Tegelijkertijd zien we onder ons de ongerepte natuur, waar rivieren, bergen en bossen de boventoon voeren en smeken om door de speler ontdekt te worden. Het is zo indrukwekkend, zo adembenemend, zo groots, dat ik eigenlijk gelijk al de controller uit de handen van de ontwikkelaar wil rukken en zelf naar beneden wil springen. Maar als ik dat doe, dan komen waarschijnlijk vijf bodyguards de presentatieruimte binnen stormen om me helemaal verrot te slaan. Dus ik hou het voorlopig bij het Word-document waar langzaam ‘Sweet Mother of Jesus’ verschijnt.
Tijdens de sprong speelt er prachtige, speciaal voor de game gemaakte, muziek op de achtergrond. Het geeft de toch al epische sprong net wat meer cachet. De speler krijgt zodoende tijdens de sprong echt even het gevoel dat hij alleen is, maar dankzij de sfeervolle muziek niet eenzaam. Terwijl je naar beneden suist, geniet je van de muziek, maar ook zeker van het landschap dat steeds dichterbij komt.
Geleerd van Red Dead Redemption
Tijdens je vlucht zie je gelijk dat GTA 5 heeft geleerd van Red Dead Redemption. Op de grond is echt van alles en nog wat gaande. Je ziet een Lynx op zijn prooi jagen, quads die een race houden over een zandweg, vliegtuigen die opstijgen van een militaire basis en als je dan eenmaal met beide benen op de grond staat, dan zie je een stel vissen en staat aan de overkant een hert te drinken. GTA 5 is niet alleen de grootste wereld die Rockstar tot nu toe heeft gemaakt, het is ook de wereld die het meest leeft.
Na de prachtige parachutesprong, is het tijd om een blik te werpen op het systeem dat jou de mogelijkheid geeft om te allen tijde tussen de drie speelbare personages te wisselen. We gaan over naar de psychopathische Trevor. Omdat het leven van de andere personage doorgaat wanneer je hen verlaat, weet je nooit precies waar je belandt. In de demo vinden we Trevor die wakker wordt aan het strand. Hij loopt alleen in zijn onderbroek en om hem heen zijn lijken aangespoeld. Blijkbaar zijn die van de West Coast-afdeling van de motorbende The Lost (die we kennen uit de eerste GTA IV-DLC). Het wordt echter niet helemaal duidelijk hoe Trevor daar terecht is gekomen, of nog belangrijker: waar zijn kleding is gebleven.
Gelukkig is er bij het strand ook een bootje te vinden en daar springen we dan ook in. Het is een mooi moment om te genieten van het mooie water en de bijbehorende wateranimaties. De golven van de zee klappen tegen de boot aan, terwijl het water de zon weerspiegelt. Maar in GTA 5 is het ook mogelijk om een blik te werpen wat er onderwater gebeurt. Een groot aantal boten hebben een duikuitrusting en daarmee kun je een kijkje op de zeebodem nemen en daar allerlei geheimen ontdekken. Net als bij het parachutespringen, word je ook terwijl je onderwater zwemt getrakteerd op heerlijke ambiancemuziek. Het maakt de magische beleving nog magischer.
Wat je onderwater precies kunt ontdekken, is nog niet helemaal duidelijk, maar we zetten ons geld in op een soort speciale hidden packages, die te vinden zijn in de verschillende scheepswrakken. Tegelijkertijd moet je ook enorm uitkijken, want tijdens het zwemmen kun je bijvoorbeeld lastiggevallen worden door hongerige haaien. De hoogste tijd dus om de prachtige onderwaterwereld achter ons te laten en kennis te maken met het derde speelbare personage: Michael.
Michael is een beetje de leider van het zooitje ongeregeld. Vroeger een beroemde bankovervaller, maar nu renteniert hij dankzij de witness protection-regeling. We treffen Michael aan in Vinewood, het Hollywood van GTA 5. Half bezopen waggelt hij een café uit en maken we kennis met de heerlijke neonlichten van de Vinewood Boulevard. Hier herkennen we een aantal locaties uit de echte wereld, zoals het Chinese Theater en de kenmerkende Hollywood-letters (met natuurlijk Vinewood als tekst). Ook maken we hier kennis met de eerste random missie, die als vraagteken op de minimap staat.
Glamorous
Daar aangekomen vinden we een beroemdheid, die door een groot aantal paparazzi wordt lastiggevallen. Aangezien Micheal de lulligste niet is, pakt hij de mooie sportwagen van de ster, haalt hij de ster op en probeert hij de paparazzi te ontvluchten. Tijdens deze vluchtpoging herkennen we het eerste nummer dat uit de speakers van de autoradio knalt: Glamorous van Fergie. Met dit heerlijke zoete popnummer rijden we met volle vaart over de straten en zien we hoe de wereld om ons heen het racegeweld goed doorstaat. De wereld wordt op een nette wijze opgebouwd, wat redelijk indrukwekkend is, omdat je in GTA 5 belachelijk ver kunt kijken. Enig kritiekpuntje is dat bepaalde details, zoals een geparkeerde auto, iets later opduiken. Dat is te begrijpen in de enorme wereld, maar het kan ook nog aan de ietwat vroege code liggen die we te zien kregen.
Luchtig
Nadat de paparazzi zijn afgeschud en de popprinses terug is gebracht bij haar villa in de heuvels, sluiten we het eerste stuk van de demo af. Hierin hebben we mogen genieten van de prachtige grootse omgevingen, kennisgemaakt met de soepelheid waarme je van personages kunt wisselen en genoten van de enorme verscheidenheid van de muziek. Maar het allerbelangrijkste is de tone of voice. Los Santos en zijn inwoners, alsmede de personages waarmee je speelt, ademen relaxtheid uit. Natuurlijk hebben zij problemen, maar het is lang niet zo depressief als dat GTA 4 op sommige momenten was. GTA 5 weet qua sfeer echt de juiste snaar te raken en alles wat ik tot aan dit punt heb gezien, geeft mij al het gevoel dat de game een goede kans maakt om uitgeroepen te worden tot de beste game van het jaar. En het echte vuurwerk van de demo moet dan nog komen.
Heists
Dat vuurwerk komt in GTA5 inde vorm van heists, missies waarin de drie verschillende personages samenwerken om een gigantische overval te plegen. Voordat je aan een heist deelneemt, moet je eerst heel wat voorbereidingen treffen. Zo is het verstandig om met de juiste wapens op de bankroof te ondernemen, heb je verschillende voertuigen nodig om na de kraak te ontsnappen, het juiste materiaal om de kluis op te blazen en een kostuum om niet herkend te worden.
Al deze voorbereidingen hebben we helaas niet mogen aanschouwen. We zijn in de bankroof terechtgekomen op het moment dat het echt los ging. Daarbij beginnen we met Michael die een vuilniswagen in een lange straat parkeert, zodat een inkomende geldwagen moet stoppen. Zodra hij dat doet, komt Franklin uit een steeg met een sleepwagen aanscheuren om de geldwagen omver te rijden en vervolgens met een explosieve lading de achterste deuren van de wagen op te blazen. En dit doen ze dan op het moment dat Trevor bovenop de toren op de uitkijk staat.
In heist-missies zijn er een aantal momenten waarop de game automatisch tussen de drie personages overschakelt, maar er zijn ook genoeg momenten waarop de speler het zelf bepaalt. Zo wordt automatisch na het opblazen van de deuren van de geldwagen de politie van Los Santos gealarmeerd en rukken ze met grof geweld uit. Er zit voor de drie boeven dan ook niks anders op dan dekking te zoeken en elke politieagent af te knallen, onder het genot van wederom passende muziek. Elk personage heeft daarbij zijn eigen wapenarsenaal en het is verstandig om op het juiste moment over te schakelen. Wanneer je alleen met politieagenten te maken hebt, dan kies je voor Franklin of Michael, die met machinegeweren de smerissen te lijf gaan. Maar zodra er sluipschutters bij komen, dan schakel je snel over naar Trevor, die met zijn sluipschuttersgeweer dekking geeft. Ook heeft Trevor in deze missie een bazooka bij zich, die erg handig is om helikopters uit de lucht te knallen. Uiteindelijk lukt het de drie om elke toegesnelde politieagent af te maken, en met de vluchtauto te ontsnappen. En daarmee komt de demo ook tot een einde.
Ik denk dat ik uiteindelijk iets van een halfuur aan gameplay heb mogen aanschouwen, maar alles wat ik te zien kreeg was top en lag boven mijn hooggespannen verwachtingen. Het was van het begin tot het einde een feest. En bovendien ben ik nog niet uitgesproken over de game. Want naast het aanschouwen van de presentatie, zijn er nog zoveel andere dingen die ik die dag heb meegekregen, feitjes die ik heb gebundeld in ‘GTA 5 – Alle belangrijke feiten op een rij’.