Jelle van Es Met de release van Civilization V: A Brave New World laat Civilization V eindelijk zijn ware gezicht zien en toont het de beste Civilization ooit te zijn. Dat was bij de release van het vijfde deel in 2010 in mijn ogen niet het geval. De combat was een verademing ten op zichte van deel vier, maar op het gebied van diplomatie liet de game steken vallen. Gods and Kings zette al een stap in de goede richting met het terugbrengen van religie, maar met A Brave New World is de cirkel rond.
Cultuur
De belangrijkste toevoeging van deze uitbreiding is Tourism, waarmee je een nieuwe Culture Victory kan halen. Door middel van Great Artists, Musicians en Writers maak je zogenaamde Great Works en plaats je die in musea en operahuizen. Elk Great Work genereert toeristen en daarmee vergroot je de invloed van jouw rijk ten opzichte van andere. Om dat te bereiken moet je in totaal meer Tourism produceren dan de andere rijken Culture hebben geproduceerd. Dat is pittig, want Culture bouw je als volk al op met een paar simpele gebouwen als een monument, terwijl Tourism echt afhankelijk is van de Great Works, die veel lastiger te bemachtigen zijn.. Pas aan het einde van het spel kun je echt stappen maken op gebied van Tourism, door de introductie van archaeology .
Met de uitvinding van archaeology krijg je de mogelijkheid om met verschillende archeologen de wereld te verkennen, op zoek naar ruïnes uit de oudheid. Daar zet je de archeologen aan het werk om schatten op te graven en die uiteindelijk tentoon te stellen in jouw verschillende musea. Het toevoegen van dit element zorgt voor een mooie verdieping, die je op driekwart van de speelsessie uitdaagt om echt alles in de wereld te verkennen en je banden met de andere naties te verbeteren. Want hoe beter die band is, hoe hoger je bonuspercentage voor Tourism. Zo zorgen Open Borders bijvoorbeeld voor 25 procent extra Tourism output.
De toevoeging van Ideology zorgt voor een soortgelijke verdieping. Deze gaat een rol spelen zodra je fabrieken begint te bouwen na de Industriele Revolutie. Daarbij kies je uit Freedom, Autocracy en Order. Elke keuze geeft je een aantal verschillende bonussen, die je versterkt door genoeg Culture-punten te verzamelen en een nieuwe Policy aan te schaffen. Het geeft je meer ruimte om je rijk in te richten zoals het jou het beste uitkomt, maar daarbij moet je ook rekening houden met je bondgenoten. Zodra jij voor een andere ideologie kiest, dan loop je kans je huidige banden te beschadigen en je vriendschap op het spel te zetten.
World Congress
Een derde toevoeging op dit gehele diplomatieverhaal is de toevoeging van de World Congress. Ook dit is weer een uitbreiding voor het latere gedeelte van de game en ook hier ben ik enthousiast over. In het World Congress kan je een vergaderpunt indienen, waar vervolgens in een algemene vergadering over gestemd wordt. Zo doe je bijvoorbeeld een voorstel om één enkele religie in te voeren of om een soort Olympische Spelen te organiseren. Bij dat laatste kun je dan jouw steden inzetten om die Olympische Spelen te bouwen en wie het meeste daarin investeert krijgt de 20 beurten daarna een dubbele Culture- of Tourism-bonus.
Maar er zijn ook minder relaxte voorstellen. Zo kan iemand bijvoorbeeld voorstellen om de handel met City States aan banden te leggen. Dat kan hij doen als hij zelf niet handelt en met dit voorstel andere spelers wil irriteren. Die spelers moeten nu tegen dit voorstel stemmen, waardoor zij geen mogelijkheid hebben om voor een ander voorstel te stemmen. Daardoor is het voor de indiener van het handelvoorstel mogelijk om bijvoorbeeld met een enkele stem zoiets als een werelreligie goed te laten keuren. Op deze manier moet je constant goed bedenken wat je wilt gaan doen.
Al deze elementen zorgen er voor dat de uitbreiding voornamelijk in het latere stadium een stuk aantrekkelijker is dan zijn voorgangers. Daardoor ben ik minder snel geneigd om rond de zestiende eeuw een potje te stoppen en een nieuwe op te starten. Ik ga nu echt door totdat ik mijn gewenste culturele overwinning heb.
Handel
Gelukkig zijn er ook een paar elementen die aan het begin van het spel te gebruiken zijn. Zo is er bijvoorbeeld de mogelijkheid om internationale handelroutes op te zetten. Dat kan per boot of per land met de karavaan. Het is een mooie manier om goud te verdienen, maar brengt ook andere voordelen. Komt jouw karavaan vanuit een stad waarin jouw religie heerst, dan kun je die religie verspreiden en daarmee de stad waar je heen reist converteren. En een geconverteerde stad levert weer extra bonussen op, die je bij het stichten van de religie hebt uitgekozen. Of je kiest er voor om een karavaan vanuit je hoofdstad voedsel te brengen naar een net nieuw gestichte stad, om die zo snel mogelijk te laten doorgroeien naar een metropool.
Hierbovenop heb je nog de standaardtoevoegingen die je in elke Civilization vindt. Zo zijn er een aantal nieuwe volkeren met unieke bonussen en doen een aantal nieuwe wereldwonderen hun intrede. Ook zijn er twee nieuwe scenario’s toegevoegd. Daar speel je de Amerikaanse burgeroorlog na of reis je af naar Afrika om dat continent te verkennen als koloniale macht.