- - Saints Row 4 is in de VS enorm populair, terwijl het in Europa met gematigd enthousiasme wordt ontvangen. Dat is begrijpelijk, want Saints Row 4 is ontzettend Amerikaans qua stijl, humor en schrijfwerk. Sommige dingen slaan wel aan, sommige dingen zijn te specifiek Amerikaans voor een niet-Amerikaans publiek, en sommige dingen zijn gewoonweg matig. Het is een leuke openwereldgame die enorm veel content biedt, maar het is niet allemaal even interessant. Zeker niet als je meer van de eerste twee delen hoopt te zien.
Parodie, spoof, leentjebuur
De game begint met een openingsmissie die één grote Call of Duty-parodie is. Uiteindelijk red jij de wereld met gevaar voor eigen leven en om deze reden word je verkozen tot president van de Verenigde Staten. Het verhaal gaat vijf jaar vooruit in de tijd en jij zit volop in je politieke ambt wanneer de aliens (de Zin genaamd) binnenvallen. Praktisch je gehele crew wordt ontvoerd, inclusief jezelf, en je eindigt in een computersimulatie die jouw persoonlijke hel representeert. Je wordt bevrijd door één van je bendeleden en samen besluiten jullie om de Zin weerstand te bieden via de simulatie. Het doel is om alle Saints te bevrijden en uiteindelijk de kwaadaardige leider van de Zin, Zinyak, te verslaan. In feite is de gehele game een Matrix-spoof met een verhaalstructuur die lijkt op Mass Effect 2.
Dit laatste gaat zelfs zover dat je – nadat je een lid van je crew bevrijd hebt – ook een ‘loyalty mission’ kunt uitvoeren voor ieder lid van je team. Doordat je eerst een bendelid moet bevrijden van zijn of haar persoonlijke simulatiehel, en vervolgens ook nog een loyalty missions met hen kunt doen om superkrachten voor dit lid te unlocken, leer je de Saints-gang wel wat beter kennen. Voor mensen die vanaf deel drie of vier instappen is dit leuk. Fans die Saints Row vanaf de eerste game volgen, zullen zich continu storen aan personages die totaal anders ogen, zich totaal anders gedragen en door totaal andere stemacteurs ingesproken worden. Voor de trouwe fan zal het pijnlijk zijn om te zien hoe ontwikkelaar Volition de eerste twee delen bewust aanroept, maar totaal niet serieus neemt en overhoop haalt.
Meta
Dat komt omdat de gehele game ‘meta’ is. De game is constant bewust dat het een game is, en dit kan best leuk zijn. Maar soms legt Volition het er wel erg dik bovenop. Zo kun je in je basis (die zich niet in de virtuele versie van Steelport bevindt) met je lotgenoten praten en je kunt hen zelfs ‘romancen’. Met slechts één druk op de knop krijg je een dialoog te zien die eigenlijk maar om één ding draait: neuken, want van romance is geen sprake bij de Saints. Geinig, en de game staat homoseksuele opties op nonchalante wijze toe zonder enige aanpassing of erkenning van de homoseksualiteit – iedereen is gelijkwaardig en wordt gelijk behandeld. Dit grapje was klaar, af, en (hoe tegenstrijdig dit ook klinkt) subtiel genoeg om te waarderen: romance = neuken, haha. Maar Voliton verwijst later in de game nog even naar andere RPG’s en de manier waarop zij deze mechanic behandelen, waarmee ze alle subtiliteit overboord gooien in hun poging nog een grapje te scoren, een fout die ze vaker begaan. Ze nemen namelijk niets serieus, waardoor alle ernst volledig verdwijnt. Dit kan best leuk zijn, maar zonder enig gewicht slaat veel van de humor niet bij mij aan: niets doet ertoe, dus waarom zou het grappig zijn? Dat is het nadeel van metahumor
De vervelendste vorm van meta-humor is de aanwezigheid van Keith David. Deze briljante (stem)acteur was verantwoordelijk voor Julius, een belangrijk personage in de eerste twee delen. Er wordt continu verwezen naar zijn zogenaamde gelijkenis met dit personage, maar Keith David zelf ontkent dit. Het voelt alsof de makers zeggen “hé, je weet wie dit is toch? Hè? Hè?”, om fans van de eerdere delen tegemoet te komen, maar ze kunnen het personage verhaaltechnisch niet in de game verwerken. Volition maakt deze fout meermaals en het voelt als terugkrabbelen over bepaalde gemaakte keuzes in deel drie, waardoor het verhaal nog achterlijker wordt. Het is een klassiek voorbeeld van het poldermodel: de één wil wit, de ander wil zwart, dus de uitkomst is grijs en zo wint niemand. Voor de duidelijkheid: als je geen binding hebt met de personages of je hecht geen waarde aan de eerste twee delen, dan zijn deze problemen niet op jou van toepassing. Maar in dat geval zullen dit soort grappen je ook niet vermaken omdat het je niet interesseert of omdat je de benodigde materie niet kent. De Saints breken de vierde muur niet, maar ze leunen er soms dusdanig hard tegenaan dat je bijna door de scheurtjes heen kunt kijken.
Maar meta kan ook best leuk zijn, zo blijkt tijdens sommige missies waarin verwezen wordt naar oudere games en genres. Zo vereist het bevrijden van één van je crew dat je een ouderwets type game speelt; ik wil het niet verklappen maar dit moment is oprecht vermakelijk, het speelt lekker, en het wordt ondersteund met goede muziek. Dit soort throwbacks zijn wel geslaagd omdat het past binnen het Matrix-thema, en de game kent meer van dit soort momenten, maar enkel tijdens sommige hoofdmissies en loyalty-missions. De zijmissies en sidequests zijn alleen leuk omdat je hiermee meer krachten en vaardigheden vrijspeelt, maar ze zijn niet uniek, bizar of innoverend te noemen. Het zijn vrij standaard opdrachten die we in eerdere delen of andere games al gezien hebben, in een Saints Row-jasje.
Welverdiende superkrachten
Datzelfde valt te zeggen over de gameplay en de superkrachten die hier aan toegevoegd zijn. Saints Row 4 is een ware speeltuin met alle mogelijkheden die je hebt, en er valt genoeg te doen en te verdienen. Je verdient experience waarmee je stijgt in level (wat je nodig hebt voor nieuwe vaardigheden en superkrachten), je verdient geld (waarmee je vaardigheden zoals meer health kunt kopen) en er zijn clusters te verzamelen (die je gebruikt om je superkrachten verder te ontwikkelen). Het is een soort evolutie van het levelsysteem in Saints Row: The Third en dit werkt goed. Je wilt jezelf levelen en sterker maken, zeker aan het begin van de game omdat sommige missies en vijanden best pittig zijn. De superkrachten maken je niet meteen onoverwinnelijk en je zult weldegelijk je best moeten doen om enkele missies te halen. Wanneer je levelt en sterker wordt, is het gevoel van machtig zijn een verdiend gevoel. Het is niet slechts ‘druk deze knop in om te winnen’, het is een kracht, vaardigheid of wapen waar jij hard voor gewerkt hebt.
Hiermee voegt Volition een beetje Prototype en Crackdown aan de game toe, en deze combinatie is zeker leuk om te ervaren. Het combineren van krachten en diverse wapens levert leuke effecten op, al ontaarden gevechten soms in regelrechte chaos. Er is enige vrijheid en creativiteit te vinden in Saints Row 4 dankzij al deze mogelijkheden, en het maakt de actie ook afwisselend omdat verschillende vijanden een eigen aanpak vereisen. De game mist soms echter een beetje finesse en precisie qua besturing, en weet op dit punt de inspiratiebronnen niet voorbij te streven. Het is letterlijk een opsomming van Saints Row: The Third, Prototype en Crackdown, wat genoeg speelgoed oplevert om mee aan te kloten, en het is de samenvoeging die het tof maakt. Voor spelers is het tof dat al deze superkrachten en mogelijkheden in één game zitten, maar de som der delen is niet meer dan het geheel.
The Boys Are Back In Town
Want hoe leuk de dialogen ook zijn – ik vind de kwaliteit van het schrijfwerk nog steeds ongelofelijk sterk – de Saints en hun gestoorde avontuur tillen het vierde deel niet naar een ongekend niveau. Wanneer personages met elkaar in gesprek zijn, is de game op zijn best en je zult waarschijnlijk het meest lachen om deze momenten. Volition leunt soms echter enorm op Amerikaanse cultuur en meta-humor, zoals het continu verwijzen naar andere games of de toevoeging van rapper Riff Raff als DJ van radiostation Mad Decent; dit laatste is op zichzelf een grap, maar daarvoor moet je wel bekend zijn met de huidige pop-cultuur in Amerika. Nu moet wel gezegd worden dat het gebruik van muziek in de game – en de gehele track listing – echt fenomenaal sterk is. Thin Lizzy’s The Boys Are Back In Town (mede bekend van de Timo & Joey Show tijdens de E3) wordt op het juiste moment ingezet en draagt bij aan de ervaring van dat moment, en dit trucje voert Volition meerdere keren perfect uit. Meerdere keren was ik stomverbaasd en blij verrast wanneer een nummer tijdens een missie of op de radio werd afgespeeld, en ik raad je dan ook af om de soundtrack op te zoeken en deze gewoonweg te ervaren tijdens het spelen. Want de game is het best te ervaren als een vreemd losstaand avontuur waar je blind induikt, al zal het voor fans van het eerste uur moeilijk zijn om de vernacheling van de franchise over het hoofd te zien.
Deze game is gespeeld op de Xbox 360