ThijsBarnhard Met Grand Theft Auto V aan de horizon kan ik het niet laten om terug te denken aan het vierde deel. Ik kan mij namelijk niet herinneren dat ik ooit zo heb uitgekeken naar een game als GTA IV. Het was ongetwijfeld de combinatie van een zorgvuldig opgebouwde hype, de belofte van de mogelijkheden van een nieuwe console en gigantisch hoge verwachtingen. Vice City, San Andreas, ik heb ze verslonden en het idee dat ik zo’n nieuwe game kon spelen die eigenlijk alleen maar alles beter kon doen was al genoeg om mij enthousiast te maken.
Ik zal ook vast niet de enige geweest zijn die in 2008 zijn Koninginnendagplannen wat had ingekort zodat er meer GTA gespeeld kon worden. Die eerste keer de game doorspelen was magisch. Niko tijdens een botsing door zijn voorruit zien vliegen, de keuze moeten maken tussen het doden van Dwayne en Playbox X en luisteren naar de vele radiozenders die allemaal van even hoog niveau waren. GTA IV kwam verdomd dichtbij perfectie.
Backlash
Of ik daar vandaag de dag nog precies zo over denk? Niet echt. Meer dan de voorgaande delen was GTA IV een game van zijn tijd. Veel delen van de game voelen vijf jaar later namelijk hopeloos verouderd aan. De personages en dan met name hun gezichten zien er ronduit lelijk uit, autorijden voelt logger dan leuk en vooral het schieten en dekking zoeken is eigenlijk niet meer van deze tijd.
Vooral dat laatste is vervelend, want de hoeveelheid naamloze gangsters die je in vervallen pakhuizen omlegt is bijna niet bij te houden. Stroef duikt Niko achter dekking en stijfjes duikt hij omhoog om schoten te lossen. In 2008 was het nog acceptabel, vandaag de dag zou een game er niet meer mee weg komen.
Dat die enorme hoeveelheid boeven, agenten en voetgangers die je over de kling jaagt in 94 lange missies zo storend wordt, is vooral te danken aan Niko Bellic. In veel opzichten is Niko je typisch psychopathisch hoofdpersoon uit een GTA-game met als groot verschil dat hij een tragisch achtergrondverhaal heeft.
Big American Titties
Droevig vertelt hij over de gruwelen die hij heeft begaan tijdens de oorlog, maar geen moment lijkt het hem iets te doen dat hij missie na missie mensen omlegt met wie hij nauwelijks mot heeft. Halverwege de game is er eigenlijk geen goede reden meer te bedenken voor zijn moordpartijen, maar hij gaat maar door. Met de duizenden dollars die je ermee verdient kun je vervolgens helemaal niets. Als het wat beter was uitgewerkt was het misschien een degelijke metafoor voor iemand die zich bewust is van zijn gewelddadige gedrag, maar de destructieve cirkel niet kan doorbreken. In de game voelt het vooral slecht doordacht, alsof het verhaal dat ze bij Rockstar vertellen, het minimale aantal missies in de weg zat.
Het was ook de plotselinge serieuze toon van het verhaal van Niko die botste met de lollige toon van Liberty City zelf. Een hamburgerrestaurant met de naam Burgershot, een overduidelijke parodie op het extreemechtste Fox News, een heel nepinternet compleet met rare datingsite profielen en een irritante neef die je tussen het moorden door meevraagt om te gaan kijken naar ‘big American titties’. GTA IV had veel wilde en grappige ideeën, maar in combinatie met Niko werkte het eigenlijk niet zo goed.
Kind van zijn tijd
Zo opgesomd klinkt het misschien alsof Grand Theft Auto IV helemaal niets goed kan doen, maar ik heb het nog steeds over dezelfde game die ik destijds zo enorm overdonderend vond. GTA IV is voor mij dan ook het levende bewijs dat de waardering voor games misschien meer tijdgebonden is dan we denken.
En ondanks al die kritiek is er nog steeds veel opvallend goed aan GTA IV. Het oog voor detail is bijvoorbeeld nog steeds indrukwekkend. Iedere straat in Liberty City voelt anders aan en de vele wijken hebben duidelijk allemaal hun eigen stijl. Ook de mogelijkheid om te gaan bowlen, stand-up comedians te bekijken of flink te gaan zuipen om vervolgens achter het stuur te kruipen zijn misschien overbodig, maar geven de game net wat meer personaliteit.
Het is ergens ook best gedurfd om een deprimerende verhaal aan een hoofdpersoon in een GTA-game te hangen. Als de letters G, T en A op het hoesje staat gaan er toch wel miljoenen exemplaren over de toonbank dus waarom zou je als je Rockstar was geen gokje wagen en eens een ander soort verhaal proberen te vertellen? Miljoenen gamers werden op deze manier ineens blootgesteld aan een verhaal waarin de crimineel uithangen eens niet werd geromantiseerd.
Toch kan ik niet ontsnappen aan het gevoel dat GTA V iets goed te maken heeft. Die serieuze toon in IV was leuk en aardig, maar zat de lol in vrije wereld ook wel een beetje in de weg. Als je je hoofdpersoon zoveel persoonlijkheid geeft als Niko is het plotseling een stuk vreemder om zonder goede reden de politie te pesten en voetgangers over te rijden. V lijkt met Trevor al een prima oplossing voor dat probleem gevonden te hebben, maar hoe zit het met het verhaal? Misschien is GTA Online wel de oplossing voor wie vooral wil klooien? We hoeven gelukkig niet lang meer te wachten om uit te vogelen hoe dat precies in de nieuwste GTA zit. Ik heb in ieder geval al tijden niet meer zo uitgekeken naar een game.