Tropico 5 – Een dictatuur is niet guur

Tabaksplantages zover het oog reikt, een authentieke legerbasis bij de haven en luxe resorts aan een hagelwit strand. Een gemiddeld eiland uit Tropico 5 ziet er uit als een waar tropisch paradijs. Als El Presidente moet je er alleen even voor zorgen dat je eigen bevolking jouw perfect afgestelde dictatuurwerk ook zo gaat zien.

De basisprincipes van het vak dictator heb je binnen een middagje onder de knie. Je bevolking is al snel tevreden met een dak boven het hoofd en brood op de plank. Dus bouw je wat huizen en wat bananenplantages, waarmee je bovendien twee vliegen in één klap slaat. Een plantage levert immers werkgelegenheid én voedsel voor je bevolking op. Wat je overhoudt, exporteer je gewoon zodat je staatskas (of privérekening in Zwitserland) er ook nog wat aan overhoudt.

Van koloniale nederzetting tot multifunctionele dictatuur
Grootste vernieuwing in Tropico 5 is dat je verschillende tijdperken aandoet. Met de bovenstaande strategie red je het prima als dictator tijdens het koloniale tijdperk en lukt het ook nog wel om jouw Tropico te bevrijden van de tirannie van de Britse kroon. Vervolgens rol je het tijdperk van de Wereldoorlogen, de Koude Oorlog en de Moderne Tijd in, met elk hun eigen politieke strubbelingen en technologische vooruitgang. Aan jou te bepalen of je de Amerikanen voorziet van extra voedsel of de Nazi’s van staal en of je atoomkracht inzet voor elektriciteit of voor wapens.

Deze opzet is erg geslaagd. Op een zeer natuurlijke manier dijt je kleine koloniale nederzetting uit. De tabaks- en suikerplantages waar je mee begint zijn al snel niet alleen goed voor de export, maar ook essentieel voor de rijzende rumdistilleerderij en sigarenfabrieken. Koloniale huisjes maken plaats voor efficiënte flatgebouwen en wat ooit een kaal veld was, is nu een geasfalteerde landingsbaan van een vliegveld. Zo komen er immers meer toeristen naar je eiland, die je weer wegstopt in luxe resorts aan je mooiste kust. Na een paar uur heb je een volledig functionele, hypermoderne dictatuur. Als je inmiddels niet bent afgezet door je eigen bevolking of verzeild bent geraakt in een atoomoorlog.

Staatskas spekken
Hoe je je bevolking onder de duim en de buitenlandse legers buiten de landsgrenzen houdt, is volledig aan jou. Voorzie je je eigen bevolking van alle mogelijke subsidies en goede gezondheidszorg of staat er een legerpost op elke straathoek? En in hoeverre zijn immigranten welkom? Het leukste aan Tropico 5: er is geen foute speelwijze. Zelfs de meest totalitaire dictatuur kan zijn bevolking – soms met harde hand – tevreden houden. Het enige waar elke dictator op moet letten, is zijn staatskas. Zolang er geld in het laatje komt – via export, toerisme of door elke cent uit je bevolking te knijpen – zit jij geramd.

Juist ervoor zorgen dat de staatskas genoeg gespekt wordt, is de grootste uitdaging. Je kunt je maar een beperkte staatsschuld permitteren en de hoeveelheid die je via de export en belastingen kunt verdienen, is ook eindig. Daarom zul je uiteindelijk keuzes moeten maken. Bij die keuzes is het verstandig om rekening te houden met de Grondwet die je zelf instelt. Als het toch al verboden is om een religie te hebben, heeft het niet zoveel nut om kerken te bouwen. Bij beperkte persvrijheid, waardoor kranten niet meer dan een propagandainstrument zijn, is het juist wel handig om in verkiezingstijd een extra krantendrukkerij uit de grond te stampen. Regeren is dus vooruitzien.

Dat geldt ook zeker voor de ruimtelijke inrichting. Een woonwijk neerzetten op de enige grond die geschikt is voor suikerplantages is zonde, zeker als je die suiker later hard nodig hebt voor je rumdistilleerderij. Een woonwijk aan de voet van een rommelende vulkaan bouwen is echter evenmin een goed idee, tenzij daar alleen mensen wonen die toch geen stemrecht hebben.

Vrouwenstemrecht en homohuwelijken
De politieke incorrectheid van Tropico 5 is en blijft dan ook een van de grootste trekpleisters van de game. De gehele onderste sociale laag van je bevolking negeren en uitbuiten, staal naar de nazi’s verschepen, wetenschap die floreert als je religie verbiedt, stemrecht voor vrouwen beperken en homohuwelijken die voor maatschappelijke onrust zorgen; het is allemaal zó politiek incorrect maar wordt met een al even dikke knipoog gepresenteerd, dat het alleen maar hilarisch is om dit soort dingen eens in de praktijk toe te passen. Tropico 5 haalt op een humoristische wijze het slechtste in je naar boven.

Ergens is het ook wel jammer om te constateren dat die politieke incorrectheid, die Tropico immers altijd al heeft gehad, nog altijd een van de grootste pluspunten is. Hoewel de opdeling in tijdperken absoluut een geslaagde toevoeging is, weten andere vernieuwingen niet te overtuigen. Zo nu en dan wordt er een buitenechtelijk kind geboren – kan gebeuren – en deze direct volwassen persoon is nu onderdeel van jouw dynastie. Waarom je hem of haar naar voren zou schuiven tijdens een verkiezing, ontgaat ons een beetje aangezien je eigen dictator toch het eeuwige leven heeft. Ze zijn ook als manager in te stellen bij bepaalde gebouwen, maar het hele manager-gedoe is helaas een nogal saaie, onnodige extra managementlaag die in de praktijk weinig toevoegt. Leuk dat op die manier een bedrijf een fractie efficiënter wordt of minder schadelijke stoffen uitstoot, maar er zijn ook tal van andere, meer bevredigende manieren om dit te doen.

Ruimte voor maar één dictator
Online de dictator uithangen weet ook niet te overtuigen. Op zich een leuk idee om eens online te kijken wie een betere dictator is en allicht beter dan een altijd-online-feature op de achtergrond à la Sim City, maar als je tegenstander er na een half uur gewoon mee kapt is dat nogal teleurstellend. Ook mondt een online potje al snel uit in een wapenwedloop waarin degene met de meeste tanks wint, waardoor alle dictatoriale vrijheid die je in je eentje geniet, wegvalt. Sowieso is het een beetje een contradictio in terminis, meerdere dictators op één eiland. Geef ons maar gewoon de campaign of nog liever de sandbox-modus waarin wij alle vrijheid genieten, en de bevolking zoveel vrijheid geniet als wij toestaan.

Deze game is gespeeld op PC.