Arthur van Vliet Een remaster is geen remake, knoop dat in je oren. Wie namelijk een remake van Grim Fandango verwacht komt bedrogen uit. Dit is geen Monkey Island-territorium, maar simpelweg een kans om een van de beste games ooit eindelijk op een modern platform te kunnen spelen. En daar moet je het maar mee doen.
Grim Fandango is beroemd en berucht. Iedereen heeft wel eens van de game gehoord, maar weinig (met name jongere) gamers hebben de Heilige Graal der point-and-click-adventures ooit van dichtbij mee mogen maken. Niet gek ook. De game verscheen in 1998 voor Windows 95/98, maar werd praktisch onspeelbaar toen Windows XP drie jaar later verscheen. Daarnaast was Grim Fandango de laatste adem van een stervend genre. Interesse in adventures was tanende, met tegenvallende verkoopcijfers tot gevolg.
Hoe vocaler de minderheid werd die wél Grim Fandango heeft kunnen spelen in zijn originele vorm, hoe nieuwsgieriger de meerderheid werd. Ondergetekende hoort bij de sekte die elke mogelijkheid aangreep om de loftrompet te schallen over de in hun ogen beste game ooit. Grim Fandango was het summum van een verloren genre, tijdloos stijlvol en een masterclass in verhaalvertelling.
Kettingrokende skeletten
En dat is het nog steeds. Anno 2015 blijft Grim Fandango wonderwel overeind, en dat heeft het totaal niet te danken aan het remaster-proces dat het bronmateriaal onderging, thuis bij ontwikkelaar Double Fine (onder leiding van Tim Schafer, de originele maker). Het bronmateriaal is de kracht van Grim Fandango Remastered; het bestaansrecht is het feit dat de game eindelijk zonder halsbrekende toeren aan de praat te krijgen is op je moderne pc en zelfs op de PlayStation 4 en Vita.
Grim Fandango vertelt het vier jaar beslaande verhaal van Manuel ‘Manny’ Calavera. Bijzonder: Manny is dood. Hij brengt zijn dagen door in het dodenrijk en werkt als Magere Hein (compleet met zeis, lange zwarte overjas en twee stelten die hem langer maken) om uiteindelijk de reis naar de negende onderwereld – de hemel, zeg maar – te mogen maken. De overledenen die hij oppikt komen in aanmerking voor reizen richting het hemelrijk, variërend in luxe en afhankelijk van hoe goed men heeft geleefd: een non reist eersteklas in vier uurtjes naar haar laatste rustplaats, een stelende nietsnut krijg met een beetje geluk een wandelstok mee. Eén probleempje: Manny krijgt de laatste tijd alleen maar kneuzen op zijn bord, terwijl zijn blaaskaak van een collega non na non mag verwelkomen.
Het is een van de meest originele uitgangspunten voor een gameverhaal ooit; de uitwerking is minstens even meesterlijk. Het plot van Grim Fandango ontvouwt zich als een film noir in een wereld bevolkt door kettingrokende skeletten. Vergelijkingen met de macabere Tim Burton-sprookjes zijn vaak gemaakt, maar de enige overeenkomst zit ‘m in hoe fabelachtig Grim Fandango is. Mythische Latijns-Amerikaanse folklore en art deco mixen alsof ze voor elkaar zijn gemaakt, terwijl de typische LucasArts-humor (denk Day of the Tentacle, Monkey Island, Sam & Max) wordt gekoppeld aan volwassen thema’s. Dat werkte in 1998 en dat werkt in 2015 nog even goed.
Een dikke vette tien
Het bronmateriaal – Grim Fandango de game – is tijdloos en daarom wederom plusminus een tien plus waard. Jij InsideGamer-bezoeker (jij, ja) hebt echter onder deze review allang een heel ander cijfer zien staan. Hoe dat kan? Simpel. Hoewel de minidocu’s over het remaster-proces anders doen vermoeden, lijkt Double Fine zich het er wel heel makkelijk vanaf te brengen. Nieuw in de Remastered-variant zijn de gedetailleerde character models met mooie lichteffecten, de door een orkest ingespeelde (briljante) soundtrack en, tsja, verder niets. Met een druk op de knop schakel je tussen oud en nieuw, waardoor direct opvalt dat de achtergronden werkelijk niets veranderd zijn. Dat de 4:3-beeldverhouding in stand is gehouden is te verklaren (je gaat de Blu-Ray-uitgave van Kubricks Eyes Wide Shut ook niet plots widescreen maken; daar is het materiaal niet voor), maar dat de scherpe personages en interactieve voorwerpen nu afsteken tegen het decor en zelfs de wat pixelige cutscenes hoort niet.
Kwalijker zijn de bugs, glitches en haperingen in Grim Fandango Remastered. Uw recensent moest de game een aantal keer opnieuw opstarten wanneer Manny weer ergens in een oneindige loop bleef hangen, een half gamejaar heeft de hoofdpersoon zwevend ‘doorlopen’ en een aantal minifilmpjes worden bij tijd en wijle verstoord door half-transparante zwarte vlakken. Ook heeft de game in bepaalde scènes plots last van frameratedipjes, wat op zich een prestatie genoemd mag worden voor een game van zestien jaar oud.
Grim Fandango Remastered is dan ook vooral dat: die briljante game uit 1998. Eindelijk speelbaar, zij het met al zijn ongemakken. Zo ontbreekt een autosave-functie en moet je dus niet vergeten handmatig naar het hoofdmenu te gaan om je progressie regelmatig te bewaren. Vergeet je dat, dan is de kans aanwezig dat een bug roet in het eten gooit en je twee uur speeltijd kwijt bent.
Puzzelstukjes
Grim Fandango Remastered is een stoffige geschiedenisles, die vooral bedoeld lijkt voor veteranen die het allemaal van dichtbij meegemaakt hebben. De selectieve technische updates gaan cynische nieuwkomers niet overtuigen, net zo min als het audiocommentaar van de originele makers van de game. In bijna elk stukje van de game krijg je met een druk op de knop toegang tot audiofragmenten van de ontwikkelaars (Tim Schafer incluis) die herinneringen ophalen. Voor fans is dat een schat aan informatie en een testament van hoeveel liefde, tijd en creativiteit er in het bijzondere project is gaan zitten. De kleine honderd stukken aan meegeleverde stukken origineel artwork geven daarnaast een mooie blik op hoe de prachtige vormgeving tot stand is gekomen.
Voor wie gamer genoeg is om schijt te hebben aan de mankementen van een technisch verouderd product, blijft een werkelijk waanzinnige game over. Superlatieven schieten tekort om de perfectie van Grim Fandango eer aan te doen. Los van het ongeëvenaarde verhaal, de onvergetelijke cast, Rubacava en dialogen waarvoor bij je geboorte al een speciaal plekje in je hart is gereserveerd (“Love? Love is for the living, Sal”), zit deze climax van het adventure-genre vol briljante en, toegegeven, soms wat vergezochte puzzels die altijd wezenlijk onderdeel zijn van de spelwereld. Alle stukjes vallen op hun plek in deze zwanenzang van LucasArts als adventure-maker.
Jammer alleen van de tegenvallende remaster. Ja, Grim Fandango is gereanimeerd. Er waren complicaties; het brein, de ziel en het geraamte zijn gelukkig intact. Maar er had nog een hoop meer werk gedaan mogen worden om het kunstwerk toonbaar te maken.
Grim Fandango Remastered is getest op PlayStation 4 en pc. Op de pc-versie is tevens een (prima werkende) point-and-click-interface toegevoegd.