Sam Beesems Uit de as van een wereld die zichzelf verscheurde, herrees The Wasteland. Een niemandsland, gevormd door de radioactieve straling van honderden kernkoppen en gevuld met het spul waar nachtmerries van gemaakt zijn. Een put van wanhoop waar huurlingen, slavenhandelaren en gemuteerde griezels de dienst uit maken. Maar eens in de zoveel tijd opent een van de ondergrondse bunkers van de firma Vault-Tec na jaren isolatie haar deuren en stapt er een stukje van de oude wereld naar buiten, klaar om zijn of haar stempel op deze nieuwe wereld te drukken. Ditmaal opent Vault 111 aan de rand van Boston, die een hele speciale Vault Dweller de wereld in stuurt.
De reis is belangrijker dan de bestemming
Fallout 4 kent dezelfde essentie als al zijn voorgangers in de post-apocalyptische franchise: beleving door ontdekking. Hoewel je als speler altijd een einddoel mee krijgt in Fallout-games, zal je het meeste plezier beleven aan alle afleidingen die de wereld om je heen biedt. Een reis tussen punt A en punt B zal zelden in een rechte lijn verlopen, want The Wasteland schotelt je een brede selectie aan rariteiten en bijzonderheden voor.
Waar deze zaken in andere openwereldgames vaak een onwelkome afleiding of noodzaak zijn, vormen ze in Fallout 4 misschien wel de meest vermakelijke momenten van je avontuur. Deze momenten zijn bovendien niet zeldzaam te noemen, want de wereld van Fallout 4 zit bomvol met opzienbarende locaties, personen en zijmissies. Tijdens deze afleidingen schetst Fallout 4 een prachtig beeld van een verknipte wereld die in gelijke mate vreemd, vijandig en grappig is. Elke straathoek herbergt een avontuur. Sommige van deze avonturen kunnen uren duren en vereisen dat je heel Boston doorkruist, waardoor de hoofdverhaallijn soms voor lange tijd naar de achtergrond kan verdwijnen.
Deze afwisseling is niet altijd een vrijwillige keuze, dankzij de sterk wisselende moeilijkheidsgraad. Als een nieuwkomer in deze vijandige wereld is het natuurlijk niet gek dat je jezelf niet meteen al schietend een weg naar de eindstreep baant. Toch brengt Fallout 4 je soms noodgedwongen in situaties waar je bijna onmogelijk levend uit kan ontsnappen. Zo moet je al vroeg in het verhaal afreizen naar Diamond City, rechtstreeks door het grotendeels verwoeste hart van het oude Boston. Met minimale lichaamsbescherming, een pistool met klein kaliber en de kwispelende hond Dogmeat sta je dan ineens tegenover een vijftal Super Mutants (inclusief eveneens gemuteerde huisdieren) die je per raketwerper vriendelijk verzoeken op te krassen.
Het zijn deze momenten waarin duidelijk wordt dat Fallout 4 méér van je vraagt dan hersenloos instructies opvolgen. Overleven is belangrijker dan overwinnen, waardoor je soms ook de lastige of minder aantrekkelijke keuzes moet maken. Dat betekent ook dat je het verhaal van tijd tot tijd links moet laten liggen en eerst een aantal zijmissies moet volbrengen alvorens je verder kan. Gesterkt door de nieuwe skills en wapens die dat je oplevert, kan je hierna je weg vervolgen. Hoewel deze wisselende moeilijkheidsgraad een gezonde balans tussen verhaallijn en zijmissies afdwingt, kan het echter ook irritatie tot gevolg hebben. Dat heeft alles te maken met het verhaal dat zich rondom het hoofdpersonage ontvouwt.
Geduld is een schone zaak
Een terugkerend thema in de Fallout-franchise is de tegenstelling tussen het afgeschermde leven in de Vault en de chaotische wereld daarbuiten. Fallout 4 verkent dat thema ook, maar gaat nog een stapje verder. Het naamloze hoofdpersonage begint zijn avontuur namelijk vóór het vallen van de eerste kernbom. Omdat het verhaal van Fallout 4 het beste tot zijn recht komt als je het zelf ontdekt, verklappen we niet precies wat er gebeurt, maar weet dat de hoofdpersoon ongeveer 200 jaar later zijn of haar eerste stappen in The Wasteland zet. De tegenstelling tussen het kleurige, gelukkige gezinsleven en de grauwe poel van wanhoop die The Wasteland heet, staat symbool voor de constante strijd die alle inwoners van de nieuwe wereld dagelijks voeren.
Fallout 4 toont je zowel het beste als het slechtste van de mensheid en laat je zelf kiezen welke kant je hier in kiest. Sterker nog: je kan de hele game lang keuzes maken die in het grote, grijze gebied tussen goed en kwaad vallen. Dat onderstreept nogmaals dat deze nieuwe wereld weinig tot geen wetten of regels kent, waardoor je als verse Vault Dweller alle vrijheid in de wereld hebt. Een absoluut pluspunt is ook het nieuwe dialoogsysteem, dat minder opties voorschotelt zonder aan diepte in te leveren. Hiermee verliest de game geen tempo door een overdaad aan gespreksopties, zoals in eerdere delen nog wel eens het geval is. Zo blijft er meer tijd over om je op het verhaal van Fallout 4 te richten.
Dat verhaal is uniek in zijn opzet, maar ontvouwt zich traag. Het brengt een uitdaging met zich mee, want het kost van tijd tot tijd veel moeite om geïnvesteerd te blijven in het verhaal. Zo kan je gedurende twee of drie verhaalmissies gevoelsmatig weinig voorgang boeken, waarna je gedwongen bent om een paar zijmissies te starten om nieuwe perks vrij te spelen of je inventory aan te vullen. Deze zijmissies kunnen je ook aan nieuwe metgezellen helpen die je elk vanwege hun eigen redenen willen bijstaan in je zoektocht. Daar komt nog eens bij dat sommige zijmissies een avontuur starten dat los staat van de hoofdverhaallijn, maar (verspreid over meerdere missies) gerust enkele uren in beslag kan nemen.
Deze kleinere verhaallijnen kennen een hoger tempo en kunnen zeer complex blijken. Ze zijn vaak zó leuk vaak dat je de hoofdverhaallijn makkelijk vergeet, waardoor deze later weer iets moeilijker op te pakken is. Hoewel het frustrerend kan zijn om je avontuur te onderbreken, is het echter altijd de moeite waard om er naar terug te keren. Het verhaal van Fallout 4 is namelijk tot op de kleinste vezel verwoven met de geschifte wereld waarin het zich afspeelt, en voert je langs plaatsen, mensen en gebeurtenissen die met een lach, een traan of een Plasma Gun kunnen eindigen.
Verzamel, bouw, verbeter, herhaal
Over die Plasma Gun gesproken: Fallout 4 kent meer wapens dan elk van zijn voorgangers. Dat is de verdienste van het nieuwe crafting-systeem, waarbij je de verschillende componenten van elk wapen aan kan passen. Van grotere magazijnen tot langere lopen en van extra radioactieve schade tot een pakkend geluidje wanneer je de trekker over haalt; alles valt aan te passen. Door het verzamelen van allerlei objecten spaar je genoeg materialen om deze aanpassingen te doen. Zo is het niet vreemd dat je tien oude telefoontoestellen in je plunjezak propt om er in je werkplaats de juiste componenten uit te slopen voor een machinegeweerupgrade. Je bent dan wel afhankelijk van ontwerpen of bepaalde perks wanneer je écht alles uit je wapen wil halen, waardoor je niet vanaf dag één de titel ‘Bob de Bazooka-Bouwer’ kan voeren.
Het craften beperkt zich ook niet tot wapens. Zo is het mogelijk je armor van allerlei visuele en praktische modificaties te voorzien. Dat werkt volgens hetzelfde principe als het craften van wapens, maar vraagt simpelweg andere materialen. Het leukste crafting-component is echter het bouwen van je eigen nederzettingen. Vanaf het begin af aan ben je in staat je verzamelde grondstoffen en objecten om te zetten in bouwmaterialen of goederen voor een nederzetting. Deze nederzettingen vullen zich dan met bewoners, welke je allerlei voordelen kunnen bieden. Zo creëer je een vaste kring van handelaars of kan je gebruik maken van de speciale talenten van inwoners.
Daarnaast is het mogelijk om de hulp van bewoners in te roepen tijdens gevechten, of op afstand mortiervuur af te laten vuren op de vijand. Hoe groter en vrolijker je nederzetting, hoe meer opties je zal krijgen. Om iedereen tevreden te houden zal je wel een hoop voorzieningen aan moeten leggen en je nederzettingen moeten verdedigen als je aangevallen wordt. Dat onderhoud is gelukkig maar een kleine (en leuke) prijs om te betalen voor alle voordelen die burgermeester zijn je biedt.
Maatwerk
Of je nu een actieve burgermeester bent of een reizende kluizenaar, zeker is dat het lot van vele Wastelanders in jouw handen ligt. Dat lot kun je op vele manieren beïnvloeden door middel van de vaardigheden die je kiest. Is jouw karakter een computerspecialist met een voorliefde voor sneaken? Of ben je liever een scherpschutter met uitzonderlijk veel geluk? Dit alles kan je zelf bepalen door de juiste vaardigheden te kiezen. Deze vaardigheden worden perks genoemd en ze vallen onder zeven categorieën: Strength, Perception, Endurance, Charisma, Intelligence, Agility en Luck. Samen met de perks vormen zij het S.P.E.C.I.A.L. systeem, wat de basis vormt voor jouw personage.
Aan het begin van de game krijg je een aantal punten te verdelen, waarbij je goed moet kiezen welke van deze categorieën je punten besteed. Een karakter met veel punten in de Strength-categorie kan veel dragen en harde klappen uitdelen, maar de in Strength geïnvesteerde punten kunnen niet aan andere categorieën besteed worden. Je zal dus een goede balans moeten vinden tussen alle categorieën die bij jouw speelstijl passen.
Een welkome toevoeging is dat deze punten nu ook direct besteed kunnen worden aan een van je S.P.E.C.I.A.L.-categorieën. Zo kun je er bijvoorbeeld voor kiezen een punt direct te besteden aan de Endurance-categorie. Het gevolg is dat de aan Endurance verbonden basiswaarde, in dit geval je gezondheid, direct verbetert. Daarnaast kan je dankzij je verhoogde Endurance-niveau ook nieuwe perks activeren wanneer je in level stijgt. Op deze wijze kan je karakter met jouw speelstijl meegroeien, waardoor het ook na 40+ uur relevant blijft om zo veel mogelijk experience points te verzamelen. Je reis door The Wasteland zal immers zelden zo lopen als je verwacht, dus is het handig je aan te kunnen passen aan de wereld die je doorkruist.
Graphics
Tijdens de verkenningstocht door het verwoeste Boston zijn er wel een aantal zaken waar ons oog op valt. De post-apocalyptische wereld die je betreedt is namelijk uitdagend en sfeervol, maar oogt niet altijd even mooi. De oorzaak hiervan is dat ontwikkelaar Bethesda veelvuldig gebruik maakt van relatief simpele textures, een keuze die ongetwijfeld processorkracht uit moet sparen en een stabielere speelervaring creëert. Van tijd tot tijd springen deze simpele textures in het oog, maar echt storend is het niet te noemen. Dit mede omdat de Creation Engine, waar de game op draait, andere zaken wél heel netjes op orde heeft, zoals de niets minder dan spectaculaire lichteffecten.
Een van de zaken die wél storend zijn, is de inconsistente framerate. Met name tijdens avonturen in gesloten omgevingen, of tijdens het inzoomen met je wapen, zal de framerate meer dan eens kelderen. Dat kan soms een aardige uitdaging geven tijdens gevechtssituaties, waar je dankzij de lagere framerate soms maar moeilijk kan richten. Deze situaties komen niet vaak voor, maar genoeg om een kleine smet op het grootse, bijzondere en innemende avontuur van Fallout 4 te vormen. Laat dat je echter niet van deze beleving weerhouden, want het is het dubbel en dwars waard.
Fallout 4 is gespeeld op PlayStation 4 en is vanaf 10 november ook beschikbaar voor Windows en Xbox One.
