Derek Taal Terwijl we al decennia lang de meest bloeddorstige moorden op onze beeldschermen projecteren, is het onderwerp van racisme vaak taboe. Het speelt wellicht omslachtig een rol middels discriminatie van elfen in een fantasy-verhaal, maar daar is het meeste dan wel mee gezegd. Dit gevoelige punt wordt zelden zo prominent als in Mafia 3 in beeld gebracht: pontificaal vooraan en met geen mogelijkheid om aan die harde realiteit te ontsnappen.
De bewogen jaren 60
Ontwikkelaar Hangar 13 plaatst je in de legerschoenen van Vietnamveteraan Lincoln Clay, een zwarte man in een van de meest bewogen jaren uit de moderne geschiedenis van de Verenigde Staten. 1968 kenmerkt zich dankzij diens vele bloederige bladzijdes, zoals de moorden op Martin Luther King Jr en Bobby Kennedy, en de oplaaiende rassenconflicten omtrent het burgerrechtenactivisme. De studio gebruikt de tijdsperiode niet enkel om de game van een esthetisch aantrekkelijke setting te voorzien, maar confronteert je daadwerkelijk met de diepgaande gevolgen van segregatie en terloopse discriminatie.
Dit uit zich prominent in de wijze waarop Clay constant de meest walgelijke verwensingen naar zijn hoofd gesmeten krijgt. Een simpele wandeling over straat is vaak al genoeg om door willekeurige passanten uitgescholden te worden. De politie houdt hem daarnaast continu in de gaten en in meerdere winkels wordt hij door zijn huidskleur direct de deur gewezen. Subtieler komt het naar voren dankzij nieuwsberichten op de radio die ontwikkelen naargelang je progressie in een intrigerend subplot, waarin twee onschuldige Afro-Amerikaanse veteranen in een raciaal gemotiveerde moord om het leven kwamen. Dit alles schept een deprimerend beeld van de fictieve stad New Bordeaux, maar draagt desondanks bij aan de uitmuntende schepping van een geloofwaardige wereld.
De ondraaglijke leegte van New Bordeaux
De fictieve interpretatie van de zuidelijke stad New Orleans spreekt voornamelijk tot de verbeelding door de hoge diversiteit tussen de verschillende districten. Die herbergen onder andere aantrekkelijke locaties zoals de smalle geplaveide straatjes van French Ward, een toeristische trekpleister met jazz-barren, striptenten en het jaarlijkse Mardi Gras-festival. Trek je de zuidelijke richting op dan tref je een geheel andere wereld aan in de moerasgebieden van Bayou Fantom. Hier vormen woonwagenkampen, vervallen koloniale huizen van katoenplantages, aangespoelde vissersboten en treurwilgen het beeld. Een armoedig gebied waar tevens het gedachtegoed van de Ku Klux Klan heerst. Het zijn echter omgevingen die zich typeren om hun leegte. De wereld van New Bordeaux moet zodoende van een afstand gewaardeerd worden; kom je te dichtbij dan is evident dat het slechts non-interactief decor is.
Mafia 3 bewijst zichzelf dan ook geen dienst door je neus meermaals op dit feit te drukken. De game laat zich namelijk verleiden door onnodig opvulsel om je maar een reden te geven alle hoeken van New Bordeaux te verkennen; je wordt gebombardeerd met missies die zowel qua vorm als aanpak weinig van elkaar onderscheiden. Het doen van deze missies is een uitputtend en helaas noodzakelijk proces dat zich per district meerdere malen herhaalt. Het is namelijk onmogelijk om het verhaal te vorderen tot je deze oppervlakkige missies tot een eind brengt. Uiteindelijk vloeit het samen tot een eentonige brei die enkel dankzij de solide combat enigszins gered wordt.
Die helpende hand wordt echter door de zwakzinnige AI van de tegenstander vrijwel direct onschadelijk gemaakt. Hoe cathartisch het ook moge zijn om de schedel van een racistische redneck met kogels te penetreren, als hij daarvoor argeloos langs de levenloze lichamen van zijn kameraden op je af kwam wandelen, dan opneemt dat toch de gewenste voldoening. Het blijkt zodoende ook veel te makkelijk om misbruik van het stealth-systeem in Mafia 3 te maken, hetgeen echter vaak een gedwongen aanpak is als je een verhalende achtergrond achter elke situatie verlangt. Zo leidt enkel ongezien sluipwerk je tot situaties waarin je op gruwelijke martelingen stuit, humoristisch commentaar op orgies, haatzaaiende speeches van de Southern Union, of mensen die als dieren op een veemarkt worden verkocht. Het lossen van een enkel schot zorgt er namelijk voor dat elk personage in massahysterie de locatie verlaat.
Sophie’s Choice
Het was dan ook beter geweest als Mafia 3 een lineaire progressie had verkozen in plaats van in te zetten op de wensen die gepaard gaan met een openwereldervaring die het niet kan inwilligen. Zowel qua verhaal als karakterontwikkeling bereikt de game namelijk indrukwekkende hoogtes. Zo blijkt Lincoln Clays een charismatische antiheld waarvan langzaam de sympathie door een wrange bloedlust wordt overgenomen. Zijn drift naar wraak op de daden van de maffiabaas Sal Marcano eist uiteindelijk namelijk meer onschuldige levens dan wenselijk. Het brengt hem uiteindelijk in conflict met de religieuze overwegingen van zijn kennis Pater James. “Er is een verschil tussen een crimineel en een Sal Marcano,” voorspelt James – een dun koord waar Lincoln steeds moeilijker op balanceert.
Clay is echter niet het enige personage dat je aandacht opeist. Zowel zijn partners in crime als de ongelukkigen die zich aan het scherpe uiteinde van zijn mes bevinden, worden sterk van karakter voorzien dankzij acteerprestaties die ver boven het gemiddelde van dit medium uitstijgen. Het geheel wordt tevens van een uitzonderlijke sfeer voorzien dankzij de cinematische documentairepresentatie. De game springt tijdens en na diverse missies over naar interviews in de huidige tijd die de situaties en personages van meer gewicht of de nodige achtergrond voorzien. Met name de opening maakt hier overtuigend gebruik van. De eerste paar uur springen veelvuldig in tijd, verweven emotionele interviews met zinderende actie en geven een ongeziene cinematische lading aan de open wereld structuur. Het is dermate teleurstellend dat dit niveau dankzij overbodige missies zelden meer wordt bereikt.
Hetgeen dat echter geen seconde in momentum verslapt is de in perfectie naderende soundtrack. Het verzorgt de setting niet alleen van de juiste sfeer, maar vertelt muzikaal zijn eigen verhaal. De ontzettend rauwe bluesklanken van Jim Bonneys ‘Boy Comes A Man’ voorzien de onzedige striptenten in French Ward van een onsubtiele boodschap. Het Vietnam-lijflied ‘We Gotta Get Outta This Place’ en Sam Cooks ‘Chain Gang’ dragen dan weer bij aan het gewicht van de tijdsperiode. Op momenten verweeft de game daarbij de nummers ook zorgvuldig samen met de dialoog, waardoor het niet slechts een soundtrack is van de game, maar de muzikale begeleiding van het dagelijks leven in New Bordeaux.
Desondanks hangt er consequent een donkere wolk boven deze sfeervolle excursie door New Bordeaux. Er is namelijk geen moment dat de technische problemen van Mafia 3 niet aanwezig zijn. Verstoren ze geen emotionele scene door het compleet over te belichten, dan vraag je jezelf wel af wie die Italiaan is die stilletjes in een hoek zijn hele magazijn kogels op je leegt tijdens een afgezonderd gesprek. Het moment dat de game crasht tijdens een auto-save en slechts een Cloudsave je corrupte file kan redden, geeft de doorslag dat de game veel te vroeg de markt is opgestuurd.
Mafia 3 is beschikbaar voor PlayStation 4, Xbox One, pc en macOS. Voor deze recensie hebben we de PlayStation 4-versie gespeeld.