Sam Beesems Het lanceren van de eerste Mass Effect-titel sinds vijf jaar brengt hoge verwachtingen met zich mee. Bouwend op een trilogie vol maatschappelijke vraagstukken, rijk uitgediepte karakters en een inventarissysteem met een identiteitsstoornis lijken er legio mogelijkheden te liggen voor een nieuwe ster in het BioWare-stelsel. Toch blijkt het lastig om een interessante koers uit te stippelen, want net als de ruimte zelf kent Mass Effect: Andromeda van tijd tot tijd grote leegtes.
Een nieuw begin
Ontwikkelaar BioWare neemt een noodzakelijk risico door de melkweg, en daarmee de originele trilogie, in zowel tijd als afstand ver achter zich te laten. Ergens tussen de gebeurtenissen van het origineel en Mass Effect 2 besluit een organisatie genaamd The Initiative dat de melkweg met al zijn buitenaardse rassenspanningen en mogelijke ondergang door oeroude robots, heeft afgedaan. Het doel is om net als de aardse kolonisten van weleer het onbekende op te zoeken in de hoop op een beter leven. Duizenden lichtjaren en maar liefst zeshonderd aardse levensjaren verderop wacht het Andromeda-stelsel, waar vier grote arken gevuld met tijdelijk ingevroren mensen, Salarians, Asari en Turians hun geluk gaan beproeven.
Deze opzet biedt de schrijvers een zeldzame mogelijkheid: het zorgvuldig overhevelen van de beste kwaliteiten van een reeds geliefde franchise naar een nieuwe omgeving waar letterlijk alles mogelijk is. De Mass Effect-reeks kan zich hiermee theoretisch zonder moeite ontdoen van haar grootste tekortkomingen en de succesvolle elementen aanvullen met wonderlijke nieuwe dingen die wij melkwegbewoners nooit hadden kunnen verzinnen, voorspellen of verwachten. So far, so good.
Maar net als de aardse kolonisten vervielen in hebzucht en territoriaal gedrag, kiest ook BioWare de makkelijke weg met zijn nieuwe vrijheden. Geen wezens van puur plasma die met organische ruimteschepen het Andromeda-stelsel verkennen, maar meerdere rassen tweebenige wezens die primair communiceren op basis van geluid en toevallig op een vergelijkbaar technologisch niveau zitten als de aardse delegatie. Geen sociale, politieke of morele thema’s die het verhaal naar grote hoogten stuwen, maar simpelweg de dreiging van één buitenaards ras dat zijn Duplo-blokjes niet wil delen met de rest van de Andromedanen. Andromedae. Andromedarissen. Whatever.
Moeilijk wakker worden
Het verhaal vervalt de eerste paar uur in een aaneenschakeling van sci-ficlichés die het hart vormen van elke serie over ruimtereizigers uit de jaren 90. Maar wanneer de thema’s onverwacht na de eerste akte wél interessant worden, laat een ander deel van het schrijfwerk het afweten: de interactie tussen personages. Alhoewel het Paragon/Renegade-systeem plaats heeft gemaakt voor meer genuanceerde reacties, lijkt BioWare voor zijn dialoog soms te tappen uit een Spaanse soap. Transgender-ruimtereizigers die binnen een minuut na kennismaking hun levensverhaal tot in detail doen worden afgewisseld met boordwerktuigkundigen wiens homoseksualiteit primair belicht wordt door seksueel getinte grappen over ruimteschiponderdelen. Dat is de kwaliteitsdialoog waar een aardig deel van je intergalactische interacties tot veroordeeld is.
Pas wanneer bepaalde mijlpalen in je prille, koloniale bestaan zijn behaald, begint het verhaal aardige vormen aan te nemen. Sterker nog: vanaf dat moment zien we de bekende penseelstreken van BioWare terug in personages met diepgaande verhalen en geloofwaardige motivaties. Dat deze verhalen soms verteld worden middels doorsnee fetch-quests is jammer, maar geen absolute doorn in het oog. Het blijkt dat de schrijvers van Andromeda even tijd nodig hebben gehad om te wennen aan het vreemde, nieuwe stelsel. Er is een traan, er is een lach, er is af en toe een grimas omdat de animators van BioWare elke middag liever midgetgolf speelden. Dankzij de vele GIFjes rondom dit onderwerp heeft het weinig zin om hier stil te staan bij de problemen met gezichtsanimaties, maar weet dat gaandeweg de verhalen achter het verwrongen gezicht interessant genoeg worden om gesprekken daadwerkelijk af te maken.
Acceptabele actie
Naast het verhaal heeft ook de gameplay even tijd nodig om op stoom te komen. De vertrouwde third person shooter-elementen keren ook hier terug en zijn nog net zo matig uitgewerkt als in de vorige delen. Het helpt ook niet dat de AI van je bemanning dermate slecht is dat ze vaak besluiten om recht voor de loop van je doorgeladen plasmageweer een kleine rookpauze te houden. Ondanks dit kleine ongemak is het schietwerk van een niveau dat je inmiddels mag verwachten van een Mass Effect-game: vermakelijk, maar geenszins tactisch.
Reden tot enthousiasme is er echter wel wanneer het op het klassensysteem aankomt. Waar eerdere delen je nog dwingen te kiezen voor een speelstijl, biedt Mass Effect: Andromeda je de keuze van speelstijl te veranderen middels gevechtsprofielen. Dit zorgt ervoor dat je bijvoorbeeld tijdens gevechten met eindbazen bewust kan kiezen voor een profiel waarin het gebruik van (zware) wapens centraal staat, om enkele minuten later grote groepen soldaten de lucht in te gooien met telekinetische krachten. Door je niet langer te dwingen een keuze te maken worden je keuzemogelijkheden juist groter, wat het hanteren van verschillende speelstijlen mogelijk maakt. Verandering van spijs doet eten en dankzij de vernieuwde gevechtsprofielen heb je altijd honger.
Zodra je wapen weer in je holster is verdwenen, kan je rekenen op ettelijke uren rondrennen en rijden door ruimteschepen, buitenposten op nieuwe planeten en andere gigantische omgevingen. De hubs uit eerdere delen worden afgewisseld met open werelden die vol zitten met kleine en grote avonturen. Het meerendeel van de quests die hier plaats vinden zijn simpel in opzet, maar redelijk vermakelijk. Het angstige gevoel ook maar een enkele gespreksoptie (en daarmee een potentieel avontuur) te missen is doorgaans aanwezig, maar moet voor terugkerende Mass Effect-spelers een prettig herkenbare angst zijn. Mass Effect: Andromeda zit ondanks de nieuwigheden dan ook vol met herkenbare zaken. De extreem vermakelijke loyalty missions keren terug, evenals de mogelijkheid om naast vijanden ook romantiek na te jagen.
Het blijft echter lastig om verliefd te worden op dit meest recente deel uit de reeks dankzij de bugs en het soms ondermaatse schrijfwerk. Maar elke keer als de teleurstelling door een vliegende teamgenoot of kazige dialoog te groot dreigt te worden, duikt daar ineens de gameplay op die ons in eerdere delen zo kon beroeren. Het is daarbij overduidelijk lastig gebleken om de essentie van eerdere games naar een nieuwe, meer open spelwereld te vertalen. De vertalingsproblemen maken Mass Effect: Andromeda geen slechte game, maar doen ons vooral beseffen dat dit avontuur zo veel meer had kunnen zijn.
Mass Effect Andromeda is beschikbaar voor pc, Xbox One en PlayStation 4 (pro). Voor deze recensie is de game gespeeld op een PlayStation 4.