TradeMark “Mensen slopen graag spullen”. Het is begin 1996 als Jason Rubin uitlegt waarom houten kratten in hemelsnaam het belangrijkste onderdeel van Naughty Dog’s nieuwe game moeten vormen. En een buideldier dat als een geflipte tol ronddraait in de hoofdrol…? Rubin – medeoprichter van de ontwikkelaar – ziet het helemaal voor zich en weet ook een mooie naam voor het hoofdpersonage: Crash. Vanwege zijn allesvernietigende draai-aanvallen.
Dat is inmiddels alweer elf jaar geleden en er is in die tijd een hoop gebeurd. Aangezien Crash later dit jaar weer opduikt om zijn debuut op de next-gen consoles te maken, is dat voor ons een mooie gelegenheid om deze langlopende serie eens onder de loep te nemen. Want Crash Bandicoot mag dan allang niet meer de populaire PlayStation-mascotte van weleer zijn, de reeks heeft met meer dan 34 miljoen verkochte exemplaren een hoop voor Sony en Naughty Dog betekend.
Willy the Wombat
Het begint allemaal in augustus 1994 als Naughty Dog’s oprichters Jason Rubin en Andy Gavin het eens worden over het concept van een nieuw spel. Rubin begint met het ontwerp van de personages, waarvan Crash natuurlijk de belangrijkste is. Alleen Rubin is geen geoefend cartoonist en dus blijft het bij het uitwerken van zijn ideeën in een ruwe schets. De keuze valt uiteindelijk op een spitsneusbuideldas: een buideldas met een lange, spitse snuit, grote oren en een vrij korte staart. De buideldieren leven in de Australische staten Victoria en Tasmanië.
Maar dit beestje – in het Engels een Eastern Barred Bandicoot – moet er in het spel anders uitzien dan in real life. Dat resulteert in een genetisch geavanceerde ‘versie’ van de buideldas die rechtop kan lopen en draai-aanvallen kan uitvoeren. Verantwoordelijk voor de mutatie van de brave Bandicoot is Dr. Neo Cortex. Deze psychopathische wetenschapper is de grote bad-guy van de serie. Hij is uit op wereldheerschappij en probeert met technische snufjes de ultieme soldaat te creëren. Crash is een van zijn experimenten. Als blijkt dat daar iets niet helemaal goed is gegaan, jaagt Neo Cortex hem uit zijn kasteel.
Het definitieve ontwerp van Willy the Wombat – Crash’ ontwikkelnaam – komt uiteindelijk uit de losse polsen van Charles Zembillas (ook verantwoordelijk voor het ontwerp van Spyro the Dragon) en Joe Pearson, twee professionele cartoonisten die de Dogs hebben opgetrommeld. In augustus 1996 verschijnt de allereerste Crash-game in Amerika. Precies twee jaar na het begin van de productie. Drie maanden later is Crash Bandicoot ook in Europa verkrijgbaar, voor de grijze PlayStation.
Naughty Dog
De wereld maakt dan voor het eerst kennis met de platformer, die niet veel later in een positief daglicht komt, vooral dankzij innovaties als het grote aantal diverse level-thema’s, de bonus-levels en een aantal gameplay-elementen die dan nog niet eerder succesvol zijn samengevoegd. De spelwereld van Crash Bandicoot is een drietal eilanden aan de zuidoost kant van Australië. Nadat Crash uit het kasteel is geschopt, ontwaakt hij op het strand van N.Sanity Island. Tijdens zijn periode in het lab is hij wat gaan voelen voor Tawna, ook een slachtoffer van die krankzinnige Cortex. Nog niet helemaal helder in z’n bol besluit hij haar te gaan redden en Cortex’ snode plannen om zeep te helpen.
Voor je uiteindelijk bij de professor belandt, moet je echter eerst heel wat levels doorlopen – meestal zo’n 25 stuks. Daarbij kom je veel in de jungle terecht, op stranden en zo nu en dan ook in gebouwen. Kenmerkend voor Crash is dat je hierbij niet van links naar rechts over het beeldscherm tolt, maar als het ware van beneden naar boven – en andersom. Ook typerend voor Crash is op dat moment de lineaire speelwijze. Natuurlijk moet je daarbij afrekenen met allerlei vreemde wezens, handlangers van Cortex en fysieke hindernissen. En Crash mag dan ‘geavanceerd’ zijn, veel mogelijkheden hiertoe heeft hij niet. Slechts door te springen en zijn spin attack of body slam uit te voeren kunnen vijanden uit de weg worden geruimd.
Naast het uitschakelen van de vijanden moet Crash door te springen allerlei kuilen ontwijken en met zijn draai-aanval kratten breken. Hoewel er in latere delen ook ontploffende kratten in het spel zitten, leveren de meeste Crash handige bonussen op. De bekendste hiervan zijn de houten voodoomaskers van de medicijnenman Aku Aku. Hij waakt over de Australische eilanden en zijn maskers beschermen Crash tegen vijanden.
Het winnende paard
Na Crash Bandicoot komt Naughty Dog met nog drie delen met Crash in de hoofdrol, allemaal voor de originele PlayStation. In Crash Bandicoot 2: Cortex Strikes Back maakt Naughty Dog het mogelijk tussentijds op te slaan, waardoor deel twee beter wordt ontvangen dan zijn voorganger. Met de keuze voor de PlayStation als platform gokt Naughty Dog overigens op het juiste paard. Als ze beginnen met de ontwikkeling van Crash 1, is de PlayStation er namelijk nog niet. Wel zijn er de 3DO en Atari’s Jagauar, ‘maar die hebben beide niet genoeg kracht om Crash aan te kunnen’. Gelukkig voor Naughty Dog gaan er geruchten over de komst van de PlayStation, de Sega Saturn en de N64. Naughty Dog weet dan al dat de N64 geen cd-romspeler gaat bevatten en dus valt ook die console af: te weinig opslagcapaciteit. Uiteindelijk kiest de ontwikkelaar voor de PlayStation ‘omdat die de beste mix heeft van vermogen en opslagcapaciteit’.
Van de vier delen die Naughty Dog ontwikkelt, doet Crash Bandicoot 3: Warped het met meer dan drie miljoen verkochte exemplaren en een gemiddelde score van 91 procent verreweg het beste. Het deel introduceert een aantal toevoegingen zoals de time trail-modus en nieuwe moves die verkregen worden na het verslaan van een eindbaas. Ook is het het eerste deel in de serie dat gebruikmaakt van de gloednieuwe Dual-Shock-controller die er met de Rumble lustig op los trilt. Iets wat dan nog wél next-gen is…Bovendien prijkt Crash 3 in de Top 100 aller tijden van het magazine Game Informer op nummer 26. Die nominatie maakt de game tot een van de beste platformers ooit.
Crash Bandicoot 3: Warped is meteen de laatste platformer in de serie van de hand van Naughty Dog. De ontwikkelaar maakt nog wel de racegame Crash Team Racing, maar daarna houden de Dogs het in 1999 voor gezien. Crash heeft Naughty Dog dan een hoop moois gebracht. Het hoogtepunt komt als Sony de ontwikkelaar inlijft en Naughty Dog verder gaat als interne ontwikkelstudio van Sony. Daar gaan ze aan de slag met hun volgende grote licentie: Jak and Daxter.
Tweede leven
Voor Crash breekt een tweede leven aan. Meerdere ontwikkelaars gaan met Crash Bandicoot aan de haal en Naughty Dog verkoopt de licentie aan uitgever Vivendi, die Crash voor het eerst naar meerdere platformen brengt. Iets wat fans van het eerste uur niet allemaal kunnen waarderen. Crash is dankzij de inzet van Naughty Dog namelijk uitgegroeid tot Sony’s onofficiële mascotte van de PlayStation en wordt door velen gezien als de tegenhanger van Sega’s Sonic en Nintendo’s Mario.
Die eer houdt Crash niet lang hoog. De nieuwe titels die op de PS2, Xbox en GameCube verschijnen, worden een stuk minder goed ontvangen dan die uit het Naughty Dog-tijdperk. De grootste kritiek is dat ze te weinig nieuws brengen of juist van het verkeerde afstappen, zoals de stap naar het side-scrolling concept van de twee GBA-games of de free-roaming gameplay van Crash Twinsanity. Bovendien weten de spin-offs het publiek slechts sporadisch te raken. Crash mag dan Mario nadoen door in een kart te stappen in Crash Nitro Kart of (weer) Mario nadoen en in de party-game Crash Boom Bang! schitteren…het doet de serie weinig goed.
Crash of the Titans
Alleen al daarom is het interessant om te zien hoe de rentree van de vrolijke buideldas gaat verlopen. In ieder geval maakt Vivendi met Crash of the Titans dit keer geen vreemd uitstapje meer en schotelt ontwikkelaar Radical Entertainment ons een ouderwetse platformer voor. Dat ‘ouderwets’ moet je trouwens weer niet te letterlijk nemen, want Crash of the Titans bevat een aantal vernieuwingen die er op het eerste gezicht in ieder geval leuk uitzien. De belangrijkste hiervan is het ‘kapen’ van de vijand waardoor je de beschikking krijgt over zijn krachten. Meer hierover lees je meer in de impressie.
Verder ziet Crash als personage er nu een stuk jonger en ‘liever’ uit, waardoor hij een breder publiek moet gaan aanspreken. Bovendien blijft het dit keer dus niet bij Crash’ draai-aanvallen en sprongen, maar kan hij nu ook om zich heen schoppen en slaan. Wat wel van het aloude concept is overgebleven zijn de lineaire missies en het vaste traject dat je volgt. Later dit jaar zullen we te weten komen of dit Crash’ oude tijden kan doen laten herleven.