Kris De vaak typisch Amerikaanse PR-trajecten van videogames zorgen tegenwoordig voor enorm hoge verwachtingspatronen. Maar omdat teleurstelling eerder regel dan uitzondering is als een game eenmaal in de winkels ligt, beginnen we wel eens te twijfelen. Verwachten we niet teveel? Is het niet onterecht dat we perfecte games willen? 2k Games laat zien dat we het juist moeten éisen. BioShock maakt namelijk alle, maar dan ook echt álle verwachtingen meer dan waar.
BioShock speelt zich af in Rapture, een onderwaterstad die gesticht is door Andrew Ryan. Ryan is een succesvolle ondernemer die na de Tweede Wereldoorlog met een groepje modellen, wetenschappers en sporters niet meer belemmerd wilde worden door de beperkte ideaalbeelden van mensen ‘boven de grond’. Tijdens de opbouw van de stad vinden de stichters een slak die het goedje Adam bevat. Met deze stof konden de inwoners van Rapture zichzelf genetisch manipuleren. Modellen konden nog mooier worden, sporters nog sterker en wetenschappers nog slimmer. Toch blijkt dat ook de inwoners van Rapture gewoon mensen zijn. Ze slaan door. Er gaat van alles mis en het eens zo mooie Rapture verandert in een compleet gehavende stad vol half gemuteerde mensen die nog maar één ding willen: meer Adam.
In 1960 zit jij in een vliegtuig. Het vliegtuig stort neer en je komt als enige overlevende via een vuurtoren in Rapture terecht. Vanaf het moment dat je dankzij de hulp van Rapture-inwoner Atlas in het bezit komt van de plasmid Electric Bolt en dus zelf ook genetisch gemanipuleerd bent, zit je middenin de ellende en heb je eigenlijk maar één doel: zo snel mogelijk Rapture weer verlaten. Dat gaat echter zomaar niet. Andrew Ryan denkt dat jij voor de CIA of KGB spioneert en doet er alles aan een einde te maken aan jouw leven. Het verhaal wordt verteld via de radio. Daarin krijg je uitleg en opdrachten van personages die jou helpen en word je beledigd en getergd door personages die jou willen dwarsbomen. Alle achtergrondinformatie is te krijgen via zogenaamde Audio Diaries. De personages en stemmen hierin worden zo geloofwaardig neergezet dat je echt betrokkenheid voelt. Je hoeft deze geluidsfragmenten niet te beluisteren, maar als je alles wilt weten over Rapture, dan ga je dit vanzelf wel doen.
Misschien dat dit dan ook wel het grootste pluspunt aan BioShock is: iedereen mag zelf bepalen hoeveel hij of zij uit het spel haalt. Wil je alles ontdekken? Dan ga je elke kamer af, zoek je alle kastjes door en luister je naar zoveel mogelijk achtergrondinfo. Je hoeft dit echter niet te doen, want de kern, het hoofdverhaal, is dermate intens dat ook spelers die gewoon een lekker avontuur willen beleven daar genoeg voldoening uit zullen halen. De makers kauwen overigens helemaal niets voor je voor. Wie je bent, is niet duidelijk. Wie Andrew Ryan is en wat zijn ideaalbeeld is, wordt nauwelijks uitgelegd als je niet zelf op pad gaat. De makers proberen je door een beetje vaag te zijn zelf op onderzoek uit te laten gaan. Dit zorgt voor vragen in je hoofd en daardoor indirect voor een veel betere spelbeleving. Als je eenmaal in BioShock zit, dan word je er ook echt helemaal in gezogen. Met als resultaat een tempovolle game die nooit verveelt en gewoon vraagt om lange speelsessies.
Het verhaal en alles daaromheen is dermate goed uitgewerkt, dat het je eigenlijk helemaal niet kan schelen wat voor type game BioShock is. Het is echter in eerste instantie een schietspel waarin je de plasmids zoals Electric Bolt, Incinerate of Insect Swarm als een soort magie gebruikt en daarnaast zeven wapens met allerlei diverse munitie tot je beschikking hebt. Je hebt echter de beschikking over eindeloze combinatiemogelijkheden. Welke plasmids ga je gebruiken? Welke wapens ga je opwaarderen? Elke speler zal aan het eind van de game andere keuzes hebben gemaakt en daardoor ook in de andere onderdelen goed zijn. Het zijn typische RPG-elementen en je moet goed nadenken over wat jouw favoriete manier van spelen is. Je zult het nodig hebben.
Elk gevecht in BioShock is namelijk een echt gevecht. In sommige schietspellen krijg je tussendoor wel eens wat simpel kanonnenvoer voorgeschoteld, maar een onoplettend moment in BioShock kan zomaar fataal zijn. De Splicers, wat de doorsnee vijanden zijn en die in diverse soorten komen, zijn namelijk ongelofelijk slim. Ze hebben geen patronen zoals in andere schietspellen, ze kruipen over plafonds, sommigen kunnen onzichtbaar worden en ze maken zelfs gebruik van Health Stations aan muren om zichzelf te healen. Doordat je ook nog eens vaak een tekort hebt aan kogels of Eve (waarmee je je plasmids aanvult), moet je wel creatief zijn in het verslaan van vijanden.
In het verslaan van vijanden zit de originaliteit van BioShock. We moeten dat echter niet overdrijven. Alle elementen die je in deze game tegenkomt, zijn al wel eens eerder gedaan. Het is echter de eindeloze, perfect in elkaar geschoven combinatie van alle gameplay-elementen die het hem doet. BioShock is een aaneenschakeling van vette actiepuzzels die je op diverse manieren op kunt lossen, met als hoogtepunt de gevechten met Big Daddy’s. Zij beschermen de Little Sisters die veel Adam hebben en het zijn eigenlijk eindbazen die je waar en wanneer je maar wilt te lijf kunt gaan.
Je zou BioShock overigens ook op een standaard manier uit kunnen spelen. Gewoon met je shotgun Splicers doodschieten en met een Grenade Launcher de Big Daddy’s verpulveren. Het wordt dan wel iets moeilijker, maar het zou in principe kunnen. Maar juist dat wordt door de makers op een kunstmatige manier tegengegaan. Ze stimuleren je gedurende de hele game op speciale manieren vijanden af te maken. Ze doen dit echter zo subtiel dat het nooit kunstmatig aanvoelt. Olie ligt toevallig op de grond (gebruik Incinerate), overal is water (gebruik Electric Bolt), objecten zijn vast te pakken met Telekinesis; het voelt heel natuurlijk en daardoor ga je er gewoon gebruik van maken. Ook minder creatieve gamers, of bijvoorbeeld beginnende gamers, zullen zichzelf erop betrappen dat ze aan het eind van de game zorgvuldig om gaan met diverse soorten kogels en continu afwisselen tussen plasmids.
Dit komt vooral omdat BioShock veel toegankelijker is dan dat het ietwat complexe concept doet vermoeden. De game zet voor iedereen de mogelijkheden op een duidelijke manier neer. Door slimme, toegevoegde handigheidjes voelt de game geen moment complex aan. De besturing is vlekkeloos en als je dood gaat, kom je terecht in een glazen bak en kun je direct doorspelen. Door de duidelijke uitleg over plasmids, de mogelijkheid hints en tips op te roepen en de toegevoegde missiepijl, worden gamers een beetje geholpen om voor zichzelf de focus te leggen op wat belangrijk is; genieten. De hele game voelt hierdoor intuïtief aan en frustreert nooit. Hierdoor wordt de game misschien een tikkeltje vergefelijk, maar echt makkelijk wordt het geen moment.
De basis is dus fantastisch. Wat BioShock echter vooral onderscheidt van andere games is het ongelimiteerde oog voor detail. Ga stil staan in Rapture, houd je adem in en luister goed. Altijd is er wel iets te horen, of dat nou een stem van een Splicer is, het rondstampen van de gigantische Big Daddy’s of het kraken van ramen door het duwende oceaanwater; de stad leeft. Elke omgeving die je tegenkomt heeft een functie en van elke kamer kun je zien waar het vroeger in Rapture’s hoogtijdagen dienst voor deed. Ook daardoor ga je nog sneller op onderzoek uit. De sfeer wordt alleen maar beter omdat alle details kloppen. Ga eens actief op zoek naar fouten en je zult er betrekkelijk weinig tegen komen. Die perfectie tot in de puntjes is zo hoogstaand dat ook tijdens het spelen steeds het gevoel bekruipt dat je met een ongeëvenaarde klassieker te maken hebt.
Waar we bijvoorbeeld bang voor waren, was dat de variatie in omgevingen en de speelduur zouden tegenvallen. De variatie in omgevingen is echter meer dan prima. Natuurlijk, alles speelt zich af in dezelfde wereld, maar het is zoals Jurian zei in de videorecensie: “als je in een normale stad bent, heb je diverse wijken die er net wat anders uit zien, maar het blijft dezelfde stad.” Qua speelduur zit BioShock ook al aan de goede kant; je bent in ongeveer vijftien tot twintig uur klaar met de game, maar er zitten twee eindes in en in elke minuut die je in BioShock meemaakt ben je wel iets aan het doen. Terwijl andere games wel eens verzwakken, behoudt BioShock steeds hetzelfde niveau en na twintig uur heb je het gevoel dat je veertig uur gameplay hebt meegemaakt.