Youri D Hoe begin je de recensie van de meest gehypete game van het jaar? De game die jullie allemaal toch wel gaan kopen. De game waar vele gamers, inclusief ikzelf, al op wachten sinds ze Grand Theft Auto: San Andreas uitspeelden. De game die de lat voor andere ontwikkelaars weer ongelofelijk hoog moet leggen. De game waarvan we zo verschrikkelijk veel verwachten dat hij alleen nog maar tegen kan vallen. En dat toch niet doet. Weer is Rockstar erin geslaagd een pareltje af te leveren zoals je die nog nooit eerder hebt gezien. Grand Theft Auto IV is een game die je een unieke ervaring biedt en die met geen andere games is te vergelijken, behalve met de vorige GTA-games. Op het moment dat Niko van de boot komt, een gesprek heeft met zijn neef en in de auto stapt weet je het al: dit is gewoon GTA zoals we het kennen. Alles ademt GTA, van de geweldige en absurde personages die je tegenkomt, tot de levendige stad. Grand Theft Auto IV is daardoor precies wat je ervan zou verwachten terwijl het tegelijkertijd op alle fronten weet te verbazen.
Misschien wel de belangrijkste verbetering ten opzichte van de vorige GTA-delen is het verhaal. Niko Bellic is een diepzinnig persoon. Een Servische immigrant die verschrikkelijke dingen heeft gezien en gedaan in de oorlog. Hij is van binnen diep beschadigd en voelt daardoor weinig wroeging voor de moorden die hij pleegt. Maar er gaat veel meer schuil in Niko, je merkt al snel dat de dingen die hij meemaakt en heeft meegemaakt een grote impact op hem hebben. Niko is erg menselijk, en daar ligt de kracht van dit personage. Je bent als speler met hem begaan en wilt dat hij een goed leven krijgt. Dat was natuurlijk altijd al een beetje het achterliggende verhaal van GTA: maak van een arme kruimeldief een succesvol topcrimineel. Ook met Niko klim je omhoog op de sociale ladder van de onderwereld, maar dit keer komt er veel meer bij kijken. Niko is niet alleen in Liberty City om een nieuwe start te maken, hij is zelf ook op zoek naar iemand. Dat brengt een tweede, diepere laag in hem en in het verhaal. De plot is een stuk beter geschreven dan die van eerdere delen en bevat veel meer emotie. Mede daardoor bereikt Grand Theft Auto IV nieuwe hoogten.
Dat Rockstar Niko meer als een geloofwaardig persoon wilde neerzetten, blijkt ook uit het feit dat hij sociale relaties kan onderhouden. Je ontmoet mensen die soms je vriend of vriendin kunnen worden. Maar mensen zijn niet zomaar bevriend, dus af en toe bellen ze om iets leuks te gaan doen. Je kunt het op een zuipen zetten met je neef Roman, of gaan bowlen met je vriendinnetje. Het is niet zozeer wát je doet, maar dát je het doet wat interessant is. Het voelt namelijk echt lullig als je je vrienden verwaarloosd en dus bel je ze eens op om wat leuks te gaan doen. Bovendien is een goede vriend nog handig ook. Roman kan een taxi sturen om je op te halen en de Jamaicaan Little Jacob heeft bijvoorbeeld toegang tot goedkope wapens. Als jij wat voor je vrienden doet, doen ze ook wat terug.
Opvallend is dat al die vrienden altijd wel iets nieuws te zeggen hebben. In de auto beginnen ze een gesprek en ik heb nog nooit twee keer hetzelfde gesprek gehoord. Zelfs wanneer je een missie opnieuw begint en je dus voor een tweede keer bij iemand in de auto stapt hoor je niet hetzelfde. De strekking is vaak wel hetzelfde, maar wat er precies gezegd wordt, welke grappen er worden gemaakt, dat verschilt. Dat is echt zo’n voorbeeld van wat Rockstar met GTA IV heeft gedaan, dat je nooit ergens anders hebt gezien. De ontwikkelaar heeft een ongekend oog voor detail dat je voortdurend blijft verbazen. En natuurlijk blijft dat niet beperkt tot gesprekken, maar zie je overal dingen die je verrassen. Zo vliegt Niko keihard door de voorruit wanneer hij met hoge snelheid tegen een muur tot stilstand komt, bestuurt elke auto anders, klopt Niko het water uit zijn oor in de regen en reageren de inwoners van Liberty City op een logische manier op Niko’s acties. Ze laten hun koffiebeker vallen als ze schrikken, schuilen onder een krant als het regent, schelden je uit als ze boos zijn. Maar het gaat nog veel verder. In vorige delen hadden de inwoners maar twee doelen: die van opvulling en potentieel doelwit. Nu is dat in feite nog steeds zo, maar voelt het heel anders. De inwoners van Liberty City hebben hun eigen doelen en bezigheden. Je zult ze bijvoorbeeld zien pinnen, rondhangen en telefoneren. Ze zijn erg gesteld op hun mobiele telefoons en niet bang ze te gebruiken. Als je gezien wordt bij het jatten van een auto, gebeurt het nog wel eens dat de politie opeens voor je neus staat, omdat iemand ze gebeld heeft.
Ook de inwoners van Liberty City lijken dus menselijker en dat zorgt ervoor dat de stad leeft. Het is daardoor een genot om door de verschillende delen van Liberty City te rijden. De stad is een prachtige en bruisende plek die niet helemaal lijkt te draaien om jou. Dat gevoel wordt versterkt door oude vertrouwde elementen uit GTA. Wat dacht je bijvoorbeeld van de radio die weer stampvol zit met hilarische dj’s, reclames die je laten proesten van het lachen en de vele bekende en minder bekende nummers. Zo is er een radiozender die alleen maar Oostblokmuziek draait en mijn persoonlijke favoriet, een zender met alleen maar electro. Bovendien kun je nu ook TV kijken in je appartement. Zo kwam ik toevallig een tekenfilm tegen die een niet subtiele persiflage is op Halo. De Republican Space Rangers zijn drie oliedomme soldaten in Masterchief-pakken die hulpbehoevende aliens overhoop schieten onder het motto “Travel in space, meet strangers and kill ’em good!”. Gewoon weer een klein voorbeeldje van de heerlijke humor in deze game.
En zoals de TV een soort geëvolueerde versie is van de radio, zo is alles in Grand Theft Auto IV beter dan in zijn voorgangers. Aan de missiestructuur lijkt in eerste instantie weinig te zijn veranderd. Iemand heeft Niko’s hulp nodig, hij rijdt erheen, krijgt een opdracht, gaat naar het slachtoffer en schiet hem dood. Dat is min of meer de basis van de meeste missies en dat is nooit anders geweest. Dat is absoluut geen probleem, want dit systeem werkt en verveelt niet. Maar de grote verandering is dat je na een mislukte missie direct opnieuw kunt beginnen. Dat lijkt een kleine aanpassing, maar wel een die zorgt voor veel minder frustratie. Natuurlijk is de gameplay zelf ook onder handen genomen. Het lock-systeem werkt bijvoorbeeld eindelijk perfect en het Gears of War-achtige cover-systeem waar zowel Niko als zijn vijanden van gebruik kunnen maken, zorgt voor veel spannendere en intensere shoot-outs.
Tot slot is er nog die toevoeging waar iedereen al op zat te wachten sinds Grand Theft Auto III: de multiplayer. Die is verschrikkelijk gaaf en biedt ongecompliceerde lol. Wat technisch heel sterk is aan deze modus, is dat je door heel Liberty City chaos kunt veroorzaken met zestien man, terwijl het verkeer, de voetgangers en de politie gewoon bezig blijven met hun eigen ding. Je hebt vele opties en veertien verschillende modi die verschillen van een ouderwetse Deathmatch tot races en coöperatieve missies. Ook leuk is Free Mode, waarin je niet afhankelijk bent van scores of tijdslimieten, maar waarin je kunt doen en laten wat je zelf wilt. Er is voor elk wat wils in de multiplayer van GTA IV die echt heel erg goed is. Dit wordt ongetwijfeld een van de populairste games op Xbox Live en PlayStation Network.