Bob de Bouwer De schoonheid van snelheid heeft een biologische achtergrond. Hoe harder, hoe meer adrenaline. Idealiter zou dit vrij eenvoudig moeten werken, neem bijvoorbeeld een trein en laat deze met ongeveer tweehonderd kilometer per uur over een spoor razen. Het moment is echter onvermijdelijk dat dit een beetje saai wordt, zoals bijvoorbeeld de treinreis naar Groningen. Op een bepaald punt is de kick van snelheid aan het wegzakken en van achter het glas van de treincoupé zijn slechts stukken weiland gevuld met zoogdieren en wat flora en fauna te aanschouwen. Rustgevend, maar desalniettemin een vrijbrief voor apatisch gedrag. Ditzelfde geldt voor een achtbaan wanneer deze slechts omhoog en omlaag zou gaan. Vandaar dat Roller Coaster Tycoon en uitdaging biedt om, de andere extreme daargelaten, een achtbaan zo leuk mogelijk te maken. Overmatig kotsen door de passagiers wordt wel aangeraden te vermijden.
Een korte introductie in de wereld(en) van Roller Coaster Tycoon. Men neme een nauwelijks ontgonnen gebied, het liefst aan de rand van een flinke rotspartij waar zelfs Bear Grylls zich niet aan zou wagen, en begint hier de aanbouw van een toekomstig oord van vermaak. Daarmee gelijk het eerste pluspunt: jij, de speler, bent degene die deze aanbouw over het algemeen van begin af aan mag organiseren en uitvoeren. Er is geen absolute richtlijn betreffende hoe dit moet gebeuren, zolang het park maar enigszins geld oplevert. De landschappen zijn prachtig, de attracties kunnen prachtig zijn, de landschappen kunnen compleet op de schop genomen worden, er kan geïnvesteerd worden in zowel rustige draaimolens of een creatief opvangkamp (lees: miniscuul eiland) voor chagrijnige of overmatig misselijke parkbezoekers. Daarbij is de speler wel gelimiteerd door een bepaalde begrenzing waarbinnen het park gebouwd moet worden en zijn financiële middelen. Dit zou voor de beginner problemen en in het uiterste geval frustraties op kunnen leveren, ware het niet dat dit uitdaging biedt en het spel op deze manier een toegewijde houding –wat uiteindelijk waarschijnlijk meer plezier oplevert- afdwingen.
Nu staan er dus een achtbaan, een draaimolen en een reuzenrad in het park. Dit alles omringt door vers aangelegde voetpaden, bankjes, eetstalletjes, een paar urinoirs en wat bebossing. Dat op zich klinkt al goed door de geluiden die uit de speakers druppelen, ware het niet dat Roller Coaster niet alleen vocaal maar ook visueel een pareltje is. De achtbanen vertonen uitzonderlijke details en diepgang, waarbij onder andere de kleur en de karretjes aanpasbaar zijn, de paardjes op de draaimolen deinen mee op het lekkere orgeldeuntje en de gasten in de top van het reuzenrad amuseren zich overduidelijk. Voor de hedendaagse gamer klinkt dit onwaarschijnlijk en een zure criticus zou kunnen zeggen dat het spel al lang en breed over datum is, maar daar is deze recensent het absoluut niet mee eens. Ook al is het spel behoorlijk oud, releasedatum 31 maart 1999, het ademt nog steeds zeer veel sfeer uit en het ziet er absoluut niet uit als een explosie aan pixels.
De diversiteit staat dus hoog in het vaandel bij Roller Coaster. Er zijn een flink aantal verschillende ‘landscapes’ beschikbaar om te spelen. Om een nieuw gebied vrij te spelen, moet er eerst een doelstelling voltooid worden in een ander park: zo moeten er bijvoorbeeld x aantal bezoekers langs zijn gekomen na een tijdsbestek van twee jaar of moet het park een bepaalde waarde hebben. Vaak is het zelfs een combinatie van deze twee elementen. Binnen deze landschappen zijn er dus een flink aantal attracties beschikbaar, al zou dezelfde criticus die het spel ‘een gedrocht’ zou noemen dit aantal gelimiteerd toe kunnen schrijven. Ook dit zou kunnen kloppen, ware het niet dat een flink aantal attracties ook manueel zijn te bouwen, waardoor het aantal exponentieel toeneemt en zelfs ongelimiteerd genoemd zou kunnen worden. Dit is ook een uitdagend spelelement waar reeds in de inleiding naar verwezen is: hoe bouw ik een attractie die mensen lokt in plaats van wegjaagt of zelfs het zwijgen oplegt?
Zoals bij iedere game zijn er ook bij Roller Coaster wat minpuntjes te vinden. Een echte manager houdt van orde, een chaoot houdt ook van orde maar kan dit niet handhaven. Wat dat betreft kan Roller Coaster voor de laatste categorie wat onoverzichtelijk worden. Er moet personeel worden aangenomen, er worden attracties gebouwd, research gepleegd en er moet met een schuin oog naar de financiën gekeken worden. Zodoende kunnen er plotseling wel tien open schermen rondzweven over het beeld. Nog even een korte uitwijding over het financiële aspect: wanneer er teveel met geld gesmeten wordt, kan het park op het randje van faillisement komen te staan en dit leidt tot spelbederf. Gelukkig bestaat in dat geval de mogelijkheid tot het afsluiten van een lening, een plan b, om de speler toch nog een tweede kans te bieden. Behalve in attracties kan geld ook geïnvesteerd worden in zaken als ontwikkeling van andere attracties. Terug naar de schermen, ook dit is op te lossen. Wellicht wat onlogisch in een recensie, maar er bestaat via het menu de mogelijkheid om wat shortkeys in te stellen waardoor de schermen snel af te sluiten zijn, maar ideaal is het natuurlijk niet.
Er schuilt bij Roller Coaster echter nog een addertje onder het gras. Af en toe kan het lijken dat het spel een beetje traag is. Bij aanvang fanatiek bouwen leidt ertoe dat het geld misschien wat snel op is en de speelsnelheid wat vertraagt. Hiervoor is zowel een verklaring als een oplossing. De verklaring is dat het niet in de hedendaagse tijdsgeest zit om geduld te hebben bij het spelen van een game. Roller Coaster dwingt het af om geduldig te moeten zijn en dit kan als vervelend ervaren worden. Meer achtbanen, waterattracties, meer, meer, meer, een halfuur wachten op geld, stoppen met spelen. De oplossing hiervoor is om af en toe rustig na te denken bij het bouwen en vooral om te genieten van het succes van een eerder gebouwde achtbaan met kurkentrekker of een trein die door de heuvels trekt.
Daarmee is ook direct de kern van Roller Coaster Tycoon geraakt. Ook al is het soms wat onoverzichtelijk of wat traag, de sfeer valt nooit weg. Het sfeervolle karakter van zowel het grote scala aan attracties als de landschappen zuigt de speler in een heerlijk ontspannende ervaring zonder de scherpte weg te nemen, zonder ‘de manager’ te laten stoppen met nadenken over zijn plan van aanpak of te laten stoppen met dromen over het opblazen van orginele pretparken als Six Flags of de Efteling om er iets geheels nieuws voor in de plaats te bouwen. Alles is mogelijk. Ook al schrikt ouderdom misschien bij menselijke organismen direct af, Roller Coaster bewijst dat dit voor games niet op hoeft te gaan. Houd bij de spelen de hand op de knip, wees creatief en Roller Coaster Tycoon is vandaag de dag absoluut de moeite, het geld en de tijd meer dan waard!