Arthur van Vliet Een mens moet eten, een mens moet schijten. Eens in de week moet het vuilnis buiten gezet worden. Maandelijks maken we geld over om een dak boven ons hoofd te hebben. Het zijn routines die in het niet vallen bij een jaarlijks ritueel: die ene dag in oktober dat de nieuwe Football Manager in de winkels ligt.
Jaar in jaar uit wachten fans met smart op de officiële aankondiging van ontwikkelaar Sports Interactive. Dát er een Football Manager (FM) op komst is weet iedereen, maar hoe deze er uit gaat zien en welke vernieuwingen deze met zich meebrengt moet altijd nog maar blijken. Dit jaar kondigde het team achter de serie aan zich te richten op twee hoofdzaken: gebruiksvriendelijkheid en het afleveren van een zo gepolijst mogelijk product.
Vooral dat laatste was broodnodig na de aanfluiting van vorig jaar. FM 2009 stak prima in elkaar, maar de game kwam pas goed tot zijn recht na drie patches, zo’n vier (!) maanden na de release. Door een heel team aan te stellen dat zich richtte op het uitroeien van bugs moet FM 2010 tot de eerste game in de serie maken die daadwerkelijk af is bij de release. Dat is grotendeels gelukt. De wedstrijdengine vertoont nog enkele gebreken (backs staan lucht te dekken, de meest onlogische dieptepasses komen altijd aan, aannames zijn van abominabel niveau) en hier en daar zijn wat andere – overigens niet al te ingrijpende – onregelmatigheden te bespeuren, maar dit zijn geen spelbedervende factoren. De eerste patch verschijnt gewoon op de dag van de release, dus hopelijk zijn bovengenoemde vuiltjes uit de lucht tegen de tijd dat iedereen de game thuis opstart.
In een notendop
Voor de leken: in Football Manager krijg jij de leiding over een voetbalteam naar keuze. Als een echte manager krijg je de controle over tactieken, opstellingen, transfers, trainingen enzovoorts. Presteer je goed, dan is het bestuur blij. Vallen de resultaten tegen, dan word je binnen de kortste keren de laan uit gestuurd. Door prijzen te pakken, te promoveren et cetera, bouw je een reputatie op waardoor je bijvoorbeeld aan de slag kunt bij echte topclubs (als je daar niet al werkte) of als bondscoach.
Football Manager (vroeger Championship Manager) combineert al jaren een stoffig uiterlijk met moeilijk te doorgronden menu’s vol oneindige statistieken. Om een groter publiek te bereiken moest de instapdrempel omlaag en de esthetische waarde omhoog. Het heeft een flink omgegooide menustructuur tot gevolg waaraan doorgewinterde FM-spelers waarschijnlijk even moeten wennen. Traditionele menu’s zijn ondergebracht in tabs, waaronder weer bepaalde subonderdelen te vinden zijn. Deze nieuwe opzet steekt in veel gevallen logisch in elkaar, maar laat hier en daar wat steekjes vallen. Te vaak komt voor dat je via drie aan elkaar verbonden uitrolmenu’s moet navigeren om bij één simpele optie te komen.
De nieuwe opzet wat betreft het creëren en afstellen van tactieken is wél een onverdeeld succes. Al sinds mensenheugenis dienen FM-spelers hun tactische meesterzetten naar de game te vertalen via de welbekende schuifbalkjes. Omdat de serie door de jaren heen steeds complexer is geworden werd het, zeker voor leken, steeds onduidelijker welke specifieke effecten het schuiven van één van deze sliders had. Het is een verademing om ditmaal via een uitgebreid hulprogramma tactieken op te zetten, spelers bepaalde rollen toe te wijzen en tijdens de wedstrijd simpele wijzigingen door te voeren (voor een uitgebreide uitleg kijk je hier). Trial-and-error blijft belangrijk, maar het nieuwe systeem geeft een veel beter inzicht in welke effecten je kunt verwachten bij welke tactische ingrepen, welke opdrachten je aan spelers kunt geven enzovoorts. Voor puristen die de schuifbalkjes niet los kunnen laten is er overigens ook gewoon de optie om het op de oude manier te doen.
De klant is koning
Bijna alles is aan te passen in Football Manager 2010. Menukolommen zijn in te delen naar wens, je kiest zelf welke statistieken je ziet tijdens de wedstrijd, het is mogelijk bovenin beeld een reeks iconen als snelkoppelingen te organiseren, spelersstatistieken kun je cijfermatig of grafisch laten weergeven, wedstrijden kijk je in 3D, 2D, of met enkel tekstueel commentaar, enzovoorts.
Eenmaal een tactiek opgezet is het tijd om deze in de praktijk te brengen op het veld. Vorig jaar werd eindelijk een 3D-wedstrijdweergave geïntroduceerd, al was deze wel erg karig uitgevoerd. FM 2010 maakt hier duidelijk enkele stappen voorwaarts dankzij het toevoegen van verschillende stadions, weersomstandigheden, dynamisch publiek en talloze nieuwe animaties, maar ook deze vernieuwingen kunnen niet verbloemen dat we hier te maken hebben met techniek uit het vorige decennium. Het neemt niet weg dat geen andere game zo’n realistische simulatie van modern voetbal weet neer te zetten als FM. Passing, dekking, schieten, positiespel; het lijkt angstig veel op de realiteit (de eerder genoemde oneffenheden daargelaten). Voetballers zien er dan wel uit als kleine puntjes op een groene rechthoek – ik speel nog gewoon in 2D – ze zijn qua speelstijl uniek en eenvoudig van elkaar te onderscheiden.
Tijdens en na afloop van wedstrijden krijg je meer dan ooit feedback op jouw keuzes. Nieuw is de mogelijkheid om per speler het aantal passes, schoten, onderscheppingen, tackles, kopduels et cetera te analyseren. De tool geeft weer wáár op het veld deze dingen zich voltrokken en of de pass bijvoorbeeld aankwam of niet. Het is een leuke toevoeging, maar laat je niet de prestaties van je team in zijn geheel of per linie analyseren. Het mist daardoor de diepgang van ProZone, het analysemiddel van het overigens verder inferieure Championship Manager 2010.
Handiger is het advies dat de verschillende assistenten constant geven. Via het zogeheten Backroom Advice krijg je info over het eigen team, komende tegenstanders en eigenlijk alles wat er maar toe doet. Hiermee wordt de aandacht ook enigszins gevestigd op enkele ietwat onderbelichte features die eerder werden geïntroduceerd, zoals Opposition Instructions, Tutoring en het aan- en afleren van bepaalde speelstijlen bij spelers.
Voor de rest levert FM de kwaliteit en overvloed aan data waar het al jaren om bekendstaat. De game zit vol met tienduizenden spelers (met skills die kloppen, zie Ronaldinho: dezelfde kwaliteiten als vroeger, maar het komt er bijna nooit meer uit), clubs, competities, scheidsrechters, stadions; alles is zo up-to-date als het maar zijn kan. Waar het helaas ook om bekendstaat is het veel te beperkte trainingsgedeelte en de kleine mate van interactie met pers en spelers, twee onderdelen die minstens even belangrijk zijn in het hedendaagse voetbal als tactiek. Maar ook met deze kritiekpunten op zak heeft FM nog enkele straatlengtes voorsprong op de concurrentie. Ik ben in ieder geval weer even zoet.