Assassin’s Creed III (X360)

Er staat weer een cijfer in de titel dus moest UbiSoft weer flink aan de slag. Zeg maar dag tegen de Renaissance en hallo tegen de Revolutionaire Oorlog. Zeg maar dag tegen Ezio en hallo tegen Connor.

Zo’n beetje alle concepten uit voorgaande games zijn in bepaalde vorm terug te vinden in AC3, maar de meesten hebben een twist. Synchroniseren op hoge punten alleen is niet meer genoeg. Connor moet actief verkennen om alles te vinden. Missies als koeriersopdrachten en moordcontracten zijn veranderd opdat je ze tijdens andere missies kan uitvoeren in plaats van dat ze missies op zich zijn. Dat dit diversiteit inlevert nemen we dan maar voor lief. Het broedergenootschapsysteem van ACB is afgebroken in verschillende optionele stukken. Connor heeft natuurlijk zijn eigen garde van sluipmoordenaars, maar deze hebben een gezicht en een speciale vaardigheid, die de groeperingen vervangen die je kon inhuren in Ezio’s tijd. Stadsdistricten moeten worden veroverd door onder andere lokale bendes op te rollen en tempelierforten moeten worden veroverd om handelsprijzen omlaag te drukken. Het ondergrondse tunnelnetwerk waarmee je je snel door de stad kan verplaatsen is er ook weer met een twist. Dit op zijn beurt versterkt weer de diversiteit. Via de kaart kan je automatisch naar bijna elke ontdekte locatie verplaatsen, wat je nog meer tijd bespaart. Ook kan je nieuwe locaties vrijspelen door middel van het tunnelnetwerk te verkennen. Dit voelt wat omslachtig omdat het veel minder tijd en moeite kost om gewoon ergens naar toe te gaan met de benenwagen dan door het ondergrondse doolhof te jagen op nieuwe ingangen. Maar het geeft je iets anders om te doen. Beruchtheidsysteem is wat aangepast naar de nieuwe tijd toe. Wachters en soldaten zullen afhankelijk van je beruchtheidniveau actief naar je zoeken, waardoor beruchtheid niet langer binair is. Aanplakbiljetten en herauten zijn er nog steeds, maar de valse getuigen hebben plaatsgemaakt voor drukkerijen die je van propaganda voorzien. Helaas geeft de kaart niet aan waar de aanplakbiljetten zijn.

Het meest interessante is de herintroductie van de eigen basis. AC3 neemt dit concept van AC2 over en brengt het naar een nieuw niveau. Een sluipmoordenaar moet tenslotte op alles voorbereid zijn. Je kan voorwerpen kopen en verkopen aan de handelaars die je tegenkomt. Ook kan je konvooien op handelsmissie sturen vergelijkbaar met het sturen van sluipmoordenaars in het broedergenootschapsysteem. Dit vervangt het opkopen van winkels die voortdurend winst uitkeren van ACB en ACR. De speler moet dus proactief zijn om geld te verdienen. Het duurt echter een tijd voor je konvooien de moeite waard worden. Ook kan je vanuit je basis zelf voorwerpen maken, die je dan ook kan verkopen maar indien mogelijk zelf kan gebruiken. Uiteindelijk kan je de gekste dingen maken, maar wanneer je de kosten en winsten van elk voorwerp berekent, worden de meeste al snel nutteloos. Naarmate de game vordert kan je de basis en haar mogelijkheden uitbreiden, en het geeft voldoening om te zien hoe door jouw daden je basis groeit en bloeit.

Sommige dingen kan UbiSoft proberen te veranderen, maar het effect blijft hetzelfde. Optionele doeleinden tijdens missies zijn nog steeds zo omslachtig en nutteloos als ooit. Het blijft me verbazen dat UbiSoft de speler in een openwereld-game zulke beperkingen blijft opleggen om de fouten in de gameplay te verhullen.

Well done is better than well said

In een tijd waar vuurwapens niet ongewoon waren, maakt Connor hierin geen uitzondering. Maar in plaats van Ezio’s verborgen pistool te gebruiken, wat ik zelf niet begrijp, maakt Connor gebruik van de meer primitieve pistolen en musketten, die herladen moeten worden na elk schot. Dit kan in beperkte vorm gecompenseerd worden wanneer je later twee pistolen kan dragen of tweeloopse pistolen verkrijgt. Maar door een bug laat de game niet lang toe dat je twee tweeloopse pistolen kan dragen, waardoor je maximaal drie keer achter elkaar kan vuren. Daarnaast heeft Connor de speertouw en de pijl en boog zoals het een indiaan betaamt, maar deze brengen niet veel nieuws naar de sluipmoordenaars’ arsenaal. De gevechtsmechanieken zijn ook niet veel veranderd, maar je slagen lijken niet dezelfde impact te hebben. Het voelt alsof je je tegenstanders kietelt in plaats van in stukken rijt. Vijandtypes die niet meegaan in je killing sprees of zich niet makkelijk laten ontwapenen, en de absentie van medicijnen maken gevechten uitdagender. Ik was vaker geneigd om bondgenoten op te roepen om me te helpen of gewoon te vluchten. Maar het feit blijft dat Connor voor een sluipmoordenaar nog steeds te makkelijk zich door hordes soldaten heen slacht.

Jagen was een belangrijke bezigheid in koloniaal Amerika en UbiSoft heeft de bestaande gameplay hierop afgestemd. Connor kan dieren vinden door hun sporen te volgen, en ze strikken door middel van vallen en lokaas. Maar dat betekent niet de prooi niet zal terugvechten. Hazen en bevers zullen vluchten, maar beren en poema’s zullen de strijd met hem aangaan. Jagen op zichzelf is echter niet zo interessant, en is efficiënter als je het doet wanneer je van de ene missie naar de andere reist. Connor kan jagen voor anderen, maar de beloning is zo summier dat het amper de moeite waard is.

De gameplay is dus niet veel veranderd. Maar als je de bestaande gameplay niet kan veranderen, stop er dan nieuwe gameplay in. Connor heeft een eigen schip waarmee hij de Atlantische Oceaan (on)veilig maakt. Het besturen ervan heeft enige diepgang omdat je rekening moet houden met de windrichting, die bepaalt hoe snel je je over het water kan bewegen. Zelfs wanneer je schip tot op de tanden gewapend is, zijn de missies op zee regelmatig uitdagend. Zij het door de weersomstandigheden zoals hoge golven, of door het aantal tegenstanders die je tegemoet komen. De enige punten van kritiek zijn dat de game geen duidelijke feedback geeft over de staat van vijandelijke schepen, en dat er gewoon niet genoeg zeemissies zijn.

A place for everything, everything in its place

UbiSoft heeft het visuele plaatje op de schop genomen. Zo heeft het de engine verbeterd, met wisselvallig resultaat. Aan de ene kant lijken prestaties op momenten verbeterd te zijn. Regen, sneeuw en diepe mist brengen een overtuigende sfeer bij het koloniale Amerika. Zo’n beetje alle animaties die UbiSoft gebruikte sinds de eerste AC zijn vervangen met animaties die organisch aanvoelen. Klimmen is weer wat verbeterd, met als meest noemenswaardige dat Connor bomen kan beklimmen. Dus AC3 oogt dan weer wat frisser. Maar aan de andere kant hebben we bugs. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk om aangevallen te worden te midden van een tussenfilmpje. Gesprekken lijken net wat te scherp geprogrammeerd te zijn. Regelmatig begint de ene te spreken eer de ander klaar is met zijn zin. En misschien overdrijft UbiSoft wat met al het bloed dat rond spettert wanneer je iemand naar de volgende wereld helpt. En dan hebben we het moderne gedeelte van de game, wat in zijn geheel verwaarloosd lijkt te zijn. Het allereerste wat je zal opvallen is hoe anders Desmond en zijn kameraden eruit zien. Ze hebben namelijk allemaal apenhoofden gekregen. Wie dacht dat dit een verbetering was, had ze niet op een rijtje. Daarnaast tonen de moderne sluipmoordenaars amper gezichtsuitdrukkingen. Of dat gedaan is vanwege het verhaal of technische beperkingen is maar de vraag.

De wereld van AC3 wordt meer gedragen door het conflict dat zich tijdens de game afspeelt dan door de eigenlijke wereld zelf. Het Boston en New York van de achttiende eeuw zal waarschijnlijk niet veel mensen tot de verbeelding spreken. De monumentale gebouwen gaan op in een zee van bakstenen en houten gebouwen. Je hebt geen enorme kathedralen of moskeeën die er letterlijk bovenuit steken. Maar deze steden zitten wel vol leven. Rijke en arme kolonisten lopen over de straten en kinderen bedelen om geld. Katten en honden kruisen je pad en je komt zo nu en dan een verdwaald varken tegen. En wanneer het al het klimmen en moorden hem even teveel wordt, kan Connor zich ontspannen met een variatie aan simpele bordspelletjes. De AI hiervan is moordend, dus winnen geeft zeker voldoening. De steden worden met elkaar verbonden door de Frontier, een uitgestrekt bosgebied bezaaid met kleine nederzettingen. Hier doet Connor het merendeel van zijn jagen, en kan hij af en toe een konvooitje plunderen.

De Revolutionaire Oorlog was geen klein akkefietje, dus de gelegenheid om historische figuren te ontmoeten is alom. Benjamin Franklin, Paul Revere en George Washington passeren de revue, maar blijven nooit lang. Dit is niet erg omdat AC3 zich richt op andere figuren uit de periode en ze integreert in het verhaal. En natuurlijk geeft het ruimte om de speler te betrokken bij historische gebeurtenissen zoals de Boston Tea Party, de Middernachtrit en de talloze veldslagen.

Even when your kind appears to triumph… Still we rise again

Desmond en co staan op het punt om Armageddon te voorkomen, maar hebben daarvoor een MacGuffin nodig. Dus duikt Desmond nogmaals in het leven van één van zijn voorouders om het te vinden. Connor, half Brits en half inheems Amerikaan, trekt op een jonge leeftijd erop uit om zijn stam te beschermen tegen de kolonisten.

Technisch heeft AC3 wellicht de beste opening van de serie. Het zet je door zorgvuldig taalgebruik op een bepaald spoor, geeft tegenstrijdige signalen, om je vervolgens, wanneer je denkt te weten hoe het zit, je een draai om de oren te geven met de waarheid. En het mooie eraan is, is dat Desmond erop reageert. Hij voelt zich misleid, en het publiek waarschijnlijk ook. Het laat ook even zien hoe in het universum van AC het verschil tussen vriend en vijand soms in de details kan zitten, en dat AC3 zich eindelijk weer richt op de thema’s, zoals ideologie, die de serie grotendeels liet vallen na het origineel.

Het verhaal heeft een gezonde verzameling van antagonisten waarvan sommigen een-dimensionaal zijn, en sommigen weer niet. Hiermee kan je weer wat sympathie opbrengen voor de tempeliers en hun idealen. Misschien te veel. Andere thema’s zijn wat tijd en kennis met de mens kan doen, propaganda en de zoektocht naar een betere wereld. Tijd en plaats vullen de thema’s van vrijheid en onderdrukking van het verhaal aan. De inheemse Amerikanen die verdreven worden door de Europese kolonisten, die op hun beurt vechten voor onafhankelijkheid maar op hun beurt weer slaven houden. Maar het is zeker niet perfect. Het is onduidelijk hoe veel informatie bepaalde hoofdpersonen hebben over elkaar en hoe ze aan deze informatie komen. Ook is het soms, net als in AC2, onduidelijk hoeveel tijd er verstreken is tussen bepaalde gebeurtenissen in het verhaal. Daarnaast belicht het verhaal het conflict wat eenzijdig. Je ziet veel vanuit het perspectief van de kolonisten, waardoor de Engelsen er onterecht slecht vanaf komen. Tenslotte begint de plotstructuur in de slotfase wat scheurtjes te vertonen in de details. Er is een reeks aan milde onduidelijkheden en een dramatische scene die inhoudsloos is en nergens op slaat.

Connor is ongetwijfeld qua personage de minste van de drie sluipmoordenaars. Dit heeft misschien te maken met dat een inheems Amerikaan als sluipmoordenaar mij niet aanspreekt. Maar het is ook moeilijk hem een sluipmoordenaar te noemen. Hij handelt met hun methoden en credo, maar vecht niet tegen de tempeliers vanwege hun idealen, maar om zijn volk te beschermen. Daarnaast is er ook zijn naïviteit en in mindere mate zijn geloof dat de mens goedaardig is. Hij komt meer tot bloei bij interacties met zijn vader, een veel interessanter figuur, maar zelfs dan lijken sommigen van zijn reacties onnatuurlijk. Gebrek aan persoonlijke ontwikkeling maakt hem ook niet een sterk personage. Zijn opvoeding als inheems Amerikaan geeft wel een interessant perspectief om de Revolutionaire Oorlog mee te aanschouwen; het legt de hypocrisie van de kolonisten bloot, maar het verhaal maakt niet genoeg gebruik van Connor’s etniciteit.

Desmond’s bijdrage is een verbeterde versie van ACB. Hij kan wederom de Animus verlaten wanneer hij wil. Hij kan zijn omgeving verkennen en praten met de andere sluipmoordenaars, en andere personen, die nu wel iets relevants te zeggen hebben en met elkaar discussiëren. Ook kan Desmond weer e-mails lezen, maar wederom komt het merendeel van mensen die in de zelfde ruimte als hem zijn. En na vier games besloot UbiSoft om Desmond eens serieus aan het werk te zetten. Af en toe moet hij tussen Connor’s verhaal een uitstapje maken naar verschillende locaties. Dit is voor het merendeel klimmen en vliegen zoals hij in ACB deed, met wat meer spectaculairdere locaties. Zijn plot is minimalistisch, maar klaart de klus ruim voldoende. Er zijn wel wat punten om te vernoemen. De schrijvers lijken wat bewustzijn te tonen als het gaat om het moderne plot. Het plot geeft aan dat het problemen heeft, maar weerlegt ze vervolgens niet. Zo zegt Desmond dat het feit dat Armageddon zou komen eeuwen bekend is, maar geeft dan geen overtuigend argument waarom we er pas vijf voor twaalf weer van bewust worden en er iets aan doen. Daarnaast worden relevante personages die meer verdienen dan ze krijgen, te gemakkelijk aan de kant geschoven.

Desmond, en de andere sluipmoordenaars gelukkig ook, begint zich eindelijk te gedragen zoals ik had verwacht. Hij is gestrest, voelt zich gebruikt door alles en iedereen en reageert zich af op zijn vader, het gezicht van alle druk die op zijn schouders valt. Desmond en zijn vader leven op gespannen voet, waardoor er een parallel getrokken wordt naar Connor. Net als in ACR, doet Desmond aan zelfreflectie, waardoor we weer wat expositie krijgen over Desmond, wat nooit verkeerd is.

Abrupte eindes zijn niks nieuws voor de AC-serie. Of het verstandig was om AC3 ermee te eindigen is echter twijfelachtig. Terwijl Connor’s plot een epiloog krijgt, kapt de game je op de climax van het moderne plot af en stuurt je naar de credits, en laat je achter met tegenstrijdigheden en onduidelijkheden door technogeleuter. Na vijf games hoopte ik op wat meer. Desalniettemin is het een einde dat een indruk achterlaat, waar de thema’s van religie en haar oorsprong weer naar voren komen. En het is niet een einde dat uit de lucht komt vallen, want het plot herinnert je er voortdurend aan dat het redden van de wereld een prijs zal kosten.

De sprong van ACR naar AC3 is niet de grote sprong voorwaarts zoals bij AC en AC2, maar het is zeker genoeg. Met het verhaal lijkt de serie weer terug te gaan naar wat het ooit zo goed deed, alleen vergeet het een echt boeiende protagonist erin te voegen. Zij die de serie zat zijn, zullen door AC3 waarschijnlijk niet overtuigd worden om weer terug te komen. Maar voor hen die meer van bijna hetzelfde willen, is het zeker niet slecht.