De zin en onzin van Sony’s PlayStation 4

This One is Coming, grapte PlayStation Nederland afgelopen woensdag via Facebook en Twitter, in referentie naar Xbox One’s uitstel. Niet iedereen kon de grap waarderen, maar desalniettemin kwam de PlayStation 4. En hij overwon, niet alleen vanwege gebrek aan competitie, maar ook vanwege oprechte interesse, want nog voor het middaguur geslagen had, was er geen PlayStation 4 meer te bekennen in het land. Of in de rest van Europa, als ik de medegamers op NeoGAF mag geloven. Maar goed, dat is allemaal hype natuurlijk voor idioten zoals ik, die houden van die nieuwe console geur. De grote vraag is natuurlijk, moet je zelf ook zo’n PS4 in huis halen? Heeft het systeem wel genoeg meerwaarde en zijn die beloofde features ook aanwezig en tof? Kortom, wat is de Zin en Onzin van de PlayStation 4?

De PlayStation 4 is in alle opzichten een logisch resultaat van de PlayStation 3. Toen Sony die console uitbracht waren ze al een decennium het synoniem voor gaming in het algemeen. Daardoor maakten ze enkele fouten. Ten eerste onderschatten ze hun concurrent dusdanig dat ze deze zonder moeite een maandenlange voorsprong gaven voor ze de PS3 op de markt brachten. Daarnaast ontwierpen ze een machine met indrukwekkende hardware, maar ook met een zeer hoog prijskaartje. Ten slotte besloten ze, als grootmacht zijnde, dat de ontwikkelaars toch wel mee zouden gaan naar de PS3 en er daardoor weinig aandacht nodig was om deze aan boord te krijgen voor het nieuwe systeem. Het resultaat is bekend, de Xbox 360 werd jarenlang beter verkocht en het duurde erg lang voordat de PS3 qua gaming op stoom kwam. Uiteindelijk werden wereldwijd zo ongeveer evenveel 360’s als PS3’s aan de man gebracht, maar dat is een groot verschil met de dominantie die Sony de twee generaties ervoor tentoonspreidde.

Maar Sony heeft geleerd van die fouten en heeft de PlayStation 4 in de eerste plaats betaalbaar gemaakt. Met een winkelprijs van 399 Euro is het de goedkoopste PlayStation sinds de eerste iteratie en dat heeft ze al meteen geen windeieren gelegd. De PS4 is wereldwijd al meteen uitverkocht, in de VS werden er één miljoen exemplaren verkocht in 24 uur tijd en in het Verenigd Koninkrijk zijn er, volgens betrouwbare geruchten, al meer dan 250.000 exemplaren verkocht. 70.000 meer dan de tot dan toe meest succesvolle launch (Dat was de PSP met 180.000 exemplaren) en meer dan de Wii U in totaal verkocht tot nu toe aldaar. Een groot succes dus, in de meeste landen is het in 2013 niet meer mogelijk een PS4 te krijgen als je deze nu pre-ordered, aangezien eerst nog een backlog weggewerkt moet worden.

Het verkoopsucces van de PlayStation 4 en de hogere prijs van de Xbox One -100 Euro, voor wie dat nog niet wist- zijn echter een vervelend teken voor wie zit te wachten op de eerste pricedrop, die gaat er waarschijnlijk nog lang niet komen. Sowieso het eerste jaar niet, maar persoonlijk verwacht ik deze pas in de eerste helft van 2015. De vraag of je daarop moet (lees: kunt) wachten, kun je best voor jezelf beantwoorden, maar let wel dat ontwikkelaars gezien de verkoopcijfers wellicht wat sneller overstappen van de oude generatie naar de nieuwe dan in het verleden het geval was.

Kijken we naar de PlayStation 4 zelf, dan zien we een strakke relatief kleine console, wederom een breuk met het verleden. Zowel de PlayStation 2 en 3 verdienden (en dit is uiteraard subjectief) geen schoonheidsprijs en waren vooral groot en log, iets wat later met Slim modellen werd verholpen. De PlayStation 4 daarentegen lijkt eigenlijk meteen de sprong naar Slim gemaakt te hebben, met een (wederom, subjectief) mooi strak design, met een schuin aflopende voorkant en een two-tone design in zowel mat- en glanszwart. Ook erg mooi is de Power-LED, die als een lange strip over de lengte van de PlayStation loopt en verschillende kleuren en statussen weergeeft. De USB-slots en de slot voor Blu-Ray’s zit verborgen tussen een inham in het midden van het device. Het ziet en voelt allemaal zeer premium aan.

Nog veel belangrijker voor een gamer is de nieuwe DualShock 4. De nieuwste versie is voor het eerst sinds 1995 een breuk met het basic design van de controller. Iets wat Sony al eerder probeerde met de PS3, maar de “bananencontroller” die ze bij die reveal toonde werd zo hard weggehoond dat de DualShock 3 amper afweek van de DualShock 2 (die op zijn beurt al gewoon een DualShock was). De DualShock 4 is echter een flinke vooruitgang. Ten eerste werd het goedkope plastic van de vorige versies vervangen door een hogere kwaliteit. Naden die bij de DualShock 3 een vangnet waren voor viezigheid zijn bij de nieuwe versie niet meer te vinden. De analoge sticks zijn niet meer bol, maar ingedeukt zoals die van de Xbox al jaren zijn en eenzelfde verbetering zien we bij de L2 en R2 knoppen, die niet meer naar achteren aflopen, maar naar voren krullen. Ten slotte werden de handgrepen eindelijk verlengt, wat ongetwijfeld goed nieuws is voor de mensen die zeggen kramp te krijgen van de vorige versies (Ik moet eerlijk bekennen dat ik daar nooit last van gehad heb). Meteen als je DS4 in je handen hebt voel je dan ook het verschil, het ligt prima in de hand, alles bedient super en je bent er vrijwel meteen aan gewend.

Alle knoppen zijn overgenomen van de DS3, maar enige wijzigingen zijn er ook, ten eerste is er een touchpad toegevoegd in het midden van de controller. Het touchpad kan ingedrukt worden en is daarmee sowieso een extra knop voor de ontwikkelaars. Het maakt gebruik van multitouch en voelt an sich goed aan. Over de meerwaarde twijfel ik echter nog, in Assassin’s Creed wordt het gebruikt om de Map tevoorschijn te halen en kun je met gestures over de map navigeren en zoomen, ik merk echter zelf dat ik alsnog via de analoge pookjes werk, omdat ik dan beter zie waar ik mee bezig ben dan middels het abstracte geveeg over een touchpad. In Injustice Gods Amongst Men heb ik de tot nog toe enige in-game toepassing van het touchpad gezien (ik heb geen PlayStation Camera, dus Playroom heb ik niet kunnen gebruiken), maar verder dan wat van Green Arrow’s pijlen gooien of in een patroon bepaalde kanten op swipen is dat ook niet. Een weinig interessante toevoeging tot nog toe en het zou zomaar de Sixaxis van deze generatie kunnen zijn, iets wat snel aan de kant geschoven wordt door ontwikkelaars. Net als de Wii en Wii U heeft de DS4 een speaker op de controller, een geinige toevoeging, maar zoals bij eerdergenoemden bleek geen mega interessante meerwaarde voor games. Op de achterkant van de controller prijkt een grote LED-licht, met name voor de PS Camera, zoals Move de grote lichtbol had. In gewone games kan het LED van kleur veranderen, om te differentiëren tussen spelers bijvoorbeeld, of zoals in Need For Speed Rivals, aan te geven of je als Racer (rood) of als Cop (blauw) speelt. Wederom, wel geinig, maar weinig toevoegend.

Kijken we naar de User Interface van de PlayStation 4, dan zien we veel bekende elementen uit de PS3, voor mensen die de overstap maken wel zo prettig. Het menu werkt in verticale lagen, waarin op zijn beurt horizontaal genavigeerd wordt. De hoofdlaag waarop men binnenkomt bevat grote rechthoeken voor iedere game die je geïnstalleerd hebt, geordend op wanneer je de games voor het laatst gespeeld hebt. Stop je een nieuwe disc in je PS4, dan schuift dat tegeltje netjes vooraan in de rij. Onder een tegeltje verschijnt wat extra informatie over de game, links naar DLC in de winkel, activiteiten van vrienden en meer. Het werkt vloeiend en zonder problemen, en onnodig scrollen wordt voorkomen door het naar voren zetten van de laatst gespeelde games. Vanuit de hoofdlaag kun je ook een laag naar boven, waarin je in een soort van XMB omgeving komt, vanuit hier kun je naar de PS Store. Deze lijkt veel op de store van de PS3, maar laadt een stuk sneller in en is daarmee veel gebruiksvriendelijker. Je kan er naar je notifications, die net als op de Vita, game notifications, downloads, en notifications van vrienden bundelt op een centrale plek. Je kan naar je friendslist, die nu netjes geordend kan worden en niet langer een grote lijst aan data is, met 2000 mogelijke vrienden een gewenste uitbreiding. Je ziet snel de vrienden die online zijn, welk Trophy level ze zijn en welke game ze aan het spelen zijn (en in veel gevallen exact wat ze in de game aan het doen zijn op dat moment, zo kon ik de wedstrijd, helft en score van een Fifa 14 speler zien). Verder kun je je eigen profiel bekijken en bewerken, instellingen bekijken, enzovoorts. Wat vooral opvalt, is hoe vlekkeloos en snel het werkt. Uit een game gaan, naar je friendslist gaan en terug in de game gaan is een kwestie van seconden. Daarnaast downloaden spellen in no-time en kun je games zowel tijdens het downloaden als installeren van disc’s meestal binnen een kleine minuut al gaan spelen, terwijl deze nog verder downloaden/installeren op de achtergrond. Een groot verschil met het lange wachten van weleer.

De nieuwe features van de PS4 zijn echter het meest interessant. Ten eerste is er Party Chat, je kan nu via het UI zelf met een aantal vrienden een groep maken en voice chatten, iets wat de Xbox al sinds jaar en dag had, maar nu eindelijk ook bij Sony beschikbaar is. Een avondje testen met IG-leden Henkie en Kaoz was in ieder geval succesvol, waarbij we allen andere games aan het spelen waren.

De tweede functie is de Share-functie. Met een druk op de DS4’s Share-button kun je tijdens een game meteen ervaringen delen met gebruiker, om precies te zijn kun je een Screenshot uploaden naar je Facebook of Twitter feed’s of kun je daar een video van de laatste minuten aan gameplay plaatsen. Je kan echter ook live je gameplay streamen, bijvoorbeeld via Twitch.tv. Met behulp van je microfoon of PS Camera kun je live commentaar en zelfs beelden van jezelf meesturen. Het werkt instant en goed, en PlayStation post op Facebook meteen een post met een link naar je stream, zodat je vrienden ook kunnen meekijken.

Ten slotte is er nog één belangrijke functie, een functie waar Sony al sinds de originele PSP mee aan het experimenteren is, maar pas nu goed werkend heeft gekregen. Remote Play via de Vita. Door je Vita te koppelen aan je PS4 (een doodeenvoudig proces), kun je vrijwel meteen je PS4 streamen naar je Vita. Je start op je Vita de PS4-link app, en na een korte verbinding krijg je het scherm van je PS4 op je Vita te zien. Je kan nu de PS4 bedienen of indien je al in-game zat, meteen verder spelen met je game. Het ziet er superstrak uit en, in tegenstelling tot Nintendo’s Wii U, werkt het niet alleen via een directe verbinding, maar ook via je eigen Netwerk of het internet. De eerste twee gevallen zijn bij mij thuis (appartement van 85m²) vlekkeloos, waar in huis ik mij ook bevindt. Ter vergelijk, de eerdergenoemde Wii U redt het niet tot mijn WC, bad of slaapkamer, kortom, nergens behalve de woonkamer waar het systeem staat. De Vita daarentegen is al overal gebruikt met minimale issues. Deze issues zijn af en toe wat vallende framerate of artifacting op je video feed van je PS4, maar ik heb dit zelf pas 2 á 3 keer gehad, over enkele uren gamen. Via internet is een ander verhaal, ten eerste moet je thuis een flinke upload hebben, om de stream via Internet betrouwbaar te versturen. Bovendien moet je Vita een dito snelle downloadverbinding hebben. In beide gevallen heb ik zelf met 6 MBit goede resultaten kunnen halen, maar hier kan nog wat verschil tussen optreden.

Van alle functies die de PS4 brengt, is Remote Play verreweg de meest indrukwekkende. Het beste uitleggen onder het motto “het werkt gewoon.” Het is precies wat je verwacht, een PS4 in mini-formaat. Natuurlijk is een Vita geen DualShock 4, en mis je enkele knoppen. Het touchpad van de DS4 wordt eenvoudig vervangen door het touchscreen. De L2, L3, R2 en R3 knoppen worden standaard door het achterste touchpad geëmuleerd. Het handige is echter dat ontwikkelaars voor de Vita afzonderlijk button-layouts kunnen ingeven, race je in NFS Rivals met L2 en R2 op de DS4, dan race op je de Vita met L1 en R1. Voor Assassin’s Creed 4 gaat het zelf een stap verder, hier heeft Ubisoft zelf de L3 en R3 knoppen op het voorste touchscreen in de linker- en rechter onderste hoeken geplaatst, wordt de rest van het touchscreen gebruikt voor de kaartnavigatie en wordt het achterste touchpad in twee helften opgedeeld voor L2 en R2. Voor iedere game kan een ontwikkelaar dus voor de default set-up gaan, of een eigen set-up maken, iets wat naar verluidt weinig effort vraagt en dus veelvuldig gebruikt zal gaan worden. Sowieso is Remote Play een verplichting geworden, een ontwikkelaar mag alleen ondersteuning hiervan droppen als voor gameplay een PS Camera vereist is, die op de Vita uiteraard niet na te bootsen is.

De PS Camera wordt zelf niet mee verpakt met de PlayStation 4 en wordt ook amper ondersteund door games bij de launch. Het is nog maar de vraag hoeveel exemplaren Sony gaat verkopen van de camera en hoe minder er verkocht worden, hoe minder games deze zullen ondersteuning. Immers, vereis je een camera terwijl veel mensen deze niet hebben, dan verkoop je een heel pak minder games dan als je een game zonder PS Camera had ontwikkeld. Dat is dan ook precies de reden dat de Xbox One enkel met Kinect verschijnt. Ik verwacht dan ook dat Sony’s camera een niche-product is, wat voornamelijk voor mensen die zichzelf willen broadcasten tijdens het streamen gebruikt gaat worden en maar weinig toepassing in games gaat vinden. Voorlopig vooral niet kopen dus, geef dat geld voorlopig liever uit aan een extra game.

De games, dat is een heikel punt, een console bij launch kopen is eigenlijk het domste wat een mens kan doen, ten minste, als je het voor de launch games doet. Zelden heeft een console bij launch een absolute topper in huis. Sony probeert het met enkele exclusives, zoals Killzone Shadow Fall, Knack en de PS+ gratis PSN game Resogun. Met name Knack blijkt een grote teleurstelling, Killzone bleek in de categorie “goed, maar niet briljant” te vallen en enkel Resogun is lovend ontvangen. Kijken we echter naar de multiplatforms dan is het al een heel ander verhaal, de usual suspects zijn allemaal goed ontvangen en zijn er op de PS4 verreweg het beste uit ten opzichte van alle concurenten. De krachtige hardware tovert met gemak native 1080p op het scherm en in veel gevallen op de befaamde 60fps, wat met name voor mensen met een grote televisie een groot verschil maakt. De tijd dat Sony bekend stond om hun jagged edges (en dat is al sinds 1995 het geval) kan nu eindelijk verleden tijd zijn.

Kijken we naar de toekomst, dan zit het qua gaming wel snor bij de PS4, ten eerste zijn alle first en second party ontwikkelaar al druk bezig met de PS4, Naughty Dog heeft de eerstvolgende Uncharted alvast aangekondigd en in Maart verschijnt Infamous Second Son. Naar verwachting worden er op 7 December op Spike TV’s jaarlijkse Game Awards nog enkele nieuwe PS4 spellen aangekondigd en ongetwijfeld zullen er de komende maanden nog de nodige aankondigen komen. De goede verkoopcijfers en aanhoudende interesse beloven in ieder geval een fikse userbase voor ontwikkelaars om games aan te slijten.

Maar, moet je nu een PlayStation 4 kopen, of niet? Daarop kan het antwoord kort zijn: ja. Het is echter wel een ja met een bijbehorende maar. Ten eerste duurt het nog wel een aantal maanden voordat de PS4 echt meerwaarde heeft boven de PS3 en Xbox 360, aangezien de multiplatform games daar voorlopig ook nog te spelen zijn. Daar staat tegenover dat de PS4 naar mijn verwachting voor 2015 niet in prijs gaat dalen, ben je dus van plan omwille van de exclusives of features (Remote Play) voor die tijd al in te stappen, dan kun je nu zonder issues een PS4 halen en nu alvast genieten van de verbeterde graphics (bij diezelfde multiplatforms), de toffe features en de exclusives die er al zijn of snel gaan komen. Hoe het ook zij, of je nu een PlayStation 4 haalt of niet, het lijdt geen enkele twijfel dat het systeem een succesnummer gaat worden. Je zal dus hoe dan ook geen kat in de zak kopen.