Crew Opmerking vooraf: We vinden dat InsideGamer een platform is en moet blijven waar volop gediscussieerd kan worden over games. Dat hier animo voor is, blijkt wel uit de discussies die onder de columns ontstaan. Daarom geven we lezers de mogelijkheid om een lezerscolumn in te sturen, waarbij de kans bestaat dat wij deze op de frontpage plaatsen.
Hierbij dus een oproep: denk jij een interessante column of weblog te hebben geschreven? Stuur deze dan naar Chris (chris.glerum@insidegamer.nl) en wie weet pikken we jouw artikel eruit om als lezerscolumn op InsideGamer te verschijnen!
Hieronder de column van 7threst.
Iets dat games vaak proberen maar waar ze helaas vaker niet dan wel in slagen, is het opwekken van mededogen bij de speler voor datgene dat plaatsvindt in de game. Of het nou een tragisch voorval is binnen de gamewereld of een treurig uitgangspunt voor de gehele game, vaak blijft het bij een excuus om de game maar een beetje vorm te geven.
Een opvallende uitzondering hierop is de serie Valkyrie Profile. Voor diegenen die niet weten waar ik het over heb, Valkyrie Profile is een serie van RPG’s geproduceerd door de Japanse ontwikkelaar Tri-Ace en uitgegeven door Enix (nu Square Enix). Het uitgangspunt is de Noord-Europese religie gebaseerd op de Edda, een verzameling literaire en mythologische teksten afkomstig uit IJsland. In het eerste deel van de serie ben jij één van de mythologische figuren uit de Edda, een zogenaamde Valkyrie (Nederlands: Walkure) oftewel een oorlogsgodin. De oorspronkelijke taak van Valkyries was om op het slachtveld gestorven strijders uit te kiezen en deze mee te nemen naar Walhalla, het godenrijk. De strijders, Einherjar genaamd, zaten hun tijd uit in Walhalla totdat de eindstrijd tussen twee verschillende facties van goden, de Vanir en de Aesir, plaats zou vinden. De eindstrijd zou een vernietiging én wederopbouw betekenen van de wereld. Deze eindstrijd staat bekend als Ragnarok en is een van de oudere varianten van het westerse beeld van de apocalyps, dit terzijde.
Zoals ik zei, in het eerste deel van de serie ben jij een Valkyrie, Lenneth genaamd. Het is jouw taak om strijders te vinden om het leger van Odin te voorzien van manschappen. Mocht je het zojuist gemist hebben: deze strijders zijn gevallen, oftewel, dood, kassiewijlen, een liggende zak met botten etc. In de game is het echter zo dat je als speler tijdens tussenscènes aan de meeste Einherjar wordt geïntroduceerd. In deze scènes zijn de Einherjar vaak nog springlevend (ook al betreft het nogal eens een flashback) waarna allerlei tragische lotgevallen in hun leven uiteindelijk leiden tot hun dood. Deze scènes zijn van zichzelf al treurig, maar worden ook nog eens versterkt door de melancholische muziek van Motoi Sakuraba. Erg leuk (kunnen we hier wel spreken van “leuk”? Wellicht is “inventief” een beter woord) is hoe het medelijden bij de speler voor de Einherjar wordt versterkt door de houding van Lenneth. Lenneth is namelijk de kilheid zelve en geeft geen ene moer om de Einherjar; die indruk wordt tenminste gewekt. Leuk is hoe hier met rollen gespeeld wordt. Je zou verwachten dat je als speler je kunt vereenzelvigen met Lenneth, dat is immers het personage dat de speler bestuurt en om wie een groot gedeelte van het verhaal in de game draait. Maar niets is minder waar. Het is juist de houding van Lenneth die er voor zorgt dat je jezelf als speler meer met de Einherjar verbonden voelt.
Eerst dacht ik zelf nog van “Logisch, Einherjar zijn mensen in tegenstelling tot Valkyries, die godinnen zijn. Dat ik me meer verbonden voel met het lot van de Einherjar is gewoon omdat ze dichter bij mij als mens staan.” Maar dit kan het niet zijn, in zoveel andere games is de hoofdpersoon amper nog een mens te noemen en voel je jezelf evengoed verbonden met hem/haar/het, denk bijvoorbeeld maar aan de Blob. Het komt daarom neer op een slim spel dat Tri-Ace met de speler speelt. We moeten de oplossing op de vraag “hoe kan het dat Valkyrie Profile (de serie als geheel) zo’n impact op mijn mededogen heeft?” zoeken in datgene wat ik al eerder benoemde: het spelen met rollen binnen de serie. Daarbij moeten we het idee van mens versus godheid niet helemaal uitschakelen, hier kom ik later nog op.
Dit spelen met rollen wordt al duidelijker wanneer we Valkyrie Profile 2: Silmeria nader bekijken. In dit vervolg ben je namelijk niet enkel meer een Valkyrie, maar ook mens. Door bepaalde gebeurtenissen is de ziel van Valkyrie Silmeria gebonden aan het lichaam en ziel van de prinses Alicia. Het gehele spel door klinkt er verdriet en wanhoop uit de stem van Alicia (wat het mededogen wekt van de speler) terwijl Silmeria de moed zelve is en elke mogelijke tegenslag vastberaden tegemoet treedt zoals je dat verwacht van een godin. Het verschil met het eerste deel binnen de serie ligt dan ook hier. In plaats van de focus op Einherjar in het eerste deel ligt hier de focus op tweestrijd binnen het door de speler bestuurde personage, de strijd tussen de godin Silmeria en de mens Alicia. Deze strijd heeft echter wel weer hetzelfde soort tragische gevolgen als in het eerste deel, waarbij de dood, eenzaamheid en verlangens van de hoofdpersoon regelmatig om de hoek komen kijken. Dit is eigenlijk een soort subtielere manier van het afvuren van tragiek op de speler dan dat het eerste deel deed. Het is wat meer bedekt omdat het gegeven van een godin die in het lichaam van een mens huist zo vreemd is. Het staat ver van ons af als mens. Maar dat neemt niet weg dat je Alicia bent als speler, en je, wanneer je je inleeft in de premisse van het spel, wel degelijk mee kan leven met alle rottigheid die haar overkomt.
Het derde deel, hoewel niet officieel deel 3 maar wel de derde (en tot nog toe laatste) game in de serie is weer geheel anders. In deze game, Covenant of the Plume, ben je geen Valkyrie, geen half Valkyrie half mens, maar gewoon mens. Hoofdpersonage Wylfred geeft de schuld aan oorlogsgodin Lenneth voor al het leed dat hem en zijn moeder is overkomen. Daarom gaat hij op pad om sterk te worden en om uiteindelijk wraak te kunnen nemen op Lenneth. Is het verhaal van Wylfred, wiens vader het leven liet op het slagveld en Einherjar is geworden, wiens zusje van de honger is omgekomen en wiens moeder kapot gaat aan verdriet, niet al treurig genoeg, de keuzes die de speler maakt zijn mogelijk nog tragischer. Met een door de Valkyrie achtergelaten veer en de hulp van Hel, godin van de onderwereld, kan Wylfred in ruil voor speciale krachten het leven nemen van teamgenoten. Dit is tragisch en gruwelijk tegelijkertijd. Welke keuze maak je als speler? Neem je het leven van een bepaald teamlid om zo verder te geraken met daarbij een dode op je geweten? Wat hierbij natuurlijk niet helpt is dat je je teamleden langzaam aan leert kennen en dan, om maar verder te komen in de game, wel hun leven moet nemen. De game dwingt je dus gruwelijk te zijn door teamleden op te offeren.
Al met al weet de serie meedogenloos te zijn, zowel in de tragiek die het de speler voorschotelt alsmede de keuzes die het de speler dwingt te maken. Meer games zouden zo moeten zijn: hard en gruwelijk, en tegelijkertijd sympathie opwekkend voor personages binnen de game. De Valkyrie Profile-serie weet als geen enkele andere serie zo te spelen met het gevoel van de speler, voor mij persoonlijk een reden deze serie tot één van de belangrijkste series binnen de Role-Playing Games te scharen. Nu ben ik wel benieuwd, wellicht hebben anderen soortgelijke ervaringen met games? Games die als het ware emotionele achtbaanritten zijn, waarbij je je verbonden voelt met de diverse personages in de game en je je gebeurtenissen in de game aantrekt? Laat het gerust weten!