Detroit: Become Human – Slaagt voor de Turing Test

Detroit: Become Human is een interactieve verhaalvertelling naar voorbeeld van games als Heavy Rain en Beyond: Two Souls, en speelt zich af in een nabije toekomst waarin androïden gemeengoed zijn geworden. Bijvoorbeeld als huishoudhulp, babysitter, mantelzorger of intieme partner; ze kunnen alles dat mensen ook kunnen, behalve voor zichzelf denken. Als dat bij steeds meer robots verandert, broeit er onrust in de Verenigde Staten, waar men inmiddels effectief afhankelijk is van de steeds minder slaafs wordende hulpjes.

Als speler volg je drie verschillende androïden op het moment dat de revolutie op het punt staat om uit te breken. Door te schakelen tussen de goedbedoelende huishoudrobot Kara, de plichtbewuste detective Connor en de Keanu Reeves van het verhaal, Markus, zie je de revolutie op interessante wijze uitbarsten vanuit verschillende oogpunten. Vanuit een vluchteling, vanuit iemand die naar eer en geweten probeert te handelen en niet aan de verkeerde kant van de geschiedenis wil eindigen en vanuit de aanjager. Sterker nog, doordat jouw keuzes en reactiesnelheid tijdens quick time events invloed hebben op de verloop van het verhaal, kun je vanuit drie punten het verhaal een bepaalde kant op sturen, of betaal je elders de prijs voor een beslissing die je als een ander personage hebt gemaakt.

Detroit houdt ons daarmee een spiegel voor hoe afhankelijk we (kunnen) worden van technologie en daar mee omgaan – of mee om willen gaan, aangezien er een hoop te kiezen valt. Een literaire klassieker is Detroit helaas niet. Als de toekomst verder wordt ingekleurd doormiddel van artikelen in magazines en nieuwsberichten op tv, en environmental storytelling, is het resultaat vrij flets. We zien robotstofzuigers, door stemmen aangestuurde televisies en discussies over gepersonaliseerde advertenties en privacykwesties (dat hebben we nu al), uitgestorven bijen, een dreigende oorlog met Rusland om olie onder de Noordpool en een vrouwelijke president die wel heel erg veel op Hillary Clinton lijkt, haar misplaatse Britse accent ten spijt.

Op andere vlakken schiet de game door naar het belachelijke. Een AI schrijft boeken, bijna alle muziek wordt gemaakt door androïden, concerten zijn alleen nog in vr te bekijken en we dragen een of andere vorm van cyberkleding. Ook zijn vlaggen voortaan holografisch. Textiel is schijnbaar heel erg 2018. Detroit wil het heel graag, maar met deze tamelijk fantasieloos geschetste toekomst is dit niet de nieuwe Black Mirror.

Maar ook het onderwerp van het verhaal zelf – robots die ontwaken en voor zichzelf opkomen – weet zelden potten te breken. Er wordt niets gedaan, gezegd of gesuggereerd dat niet al een miljoen miljard keer eerder is gedaan in populaire cultuur. Pogingen om de speler te choqueren of te verrassen, falen dikwijls. Sommige plotwendingen zie je van ver aankomen, maar er wordt ook bewust informatie achtergehouden voor de speler. Het is ook een keer voorgekomen dat een van de personages dankzij een plotgat allerlei dingen wist die hij niet kón weten en zich zo op onmogelijke wijze uit een situatie praatte. Dikke kans trouwens dat jou dat niet overkomt, want het is slechts één van de talloze mogelijke scenario’s. Toch, wie Heavy Rain na het uitspelen gefrustreerd in een hoek smeet, doet met Detroit hoogstwaarschijnlijk hetzelfde. Blade Runner, Terminator en Ex Machina hebben weinig te duchten; Detroit voegt simpelweg niets toe aan het narratief. Daar is het script niet sterk genoeg voor.

Toch doet Detroit: Become Human iets anders dan voorgenoemde cultklassiekers: het geeft jou als speler controle. Terwijl je alleen maar toe kan kijken hoe Caleb Smith interactie heeft met de synthetische Ava in filmklassieker Ex Machina, bepaal je in Detroit zelf de reactie. Van de androïde nota bene. Detroit is daardoor bijzonder meta. Denk er maar eens over na: als mens bepaal jij de reactie van een androïde, en daarmee effectief dus hun menselijkheid. Dus wie wordt nu precies een spiegel voorgehouden? Over wie gaat Detroit nou écht?

De game speelt vaak leuk in op dit gegeven. Als tijdens een zinderende achtervolging je detective-partner van het dak dreigt te vallen, analyseert Connor bliksemsnel de situatie en bereken je zijn overlevingskans: 89%. Laat je hem dan aan zijn lot over omdat het statistisch wel snor zit, of is je eerste (menselijke) instinct tóch om hem te helpen? En hoeveel recht heb je eigenlijk nog om aanspraak te maken op mensenrechten, als je die met bruut geweld zonder enige empathie tracht te verwerven? Heb je een droom over gelijkheid en broederschap, of sla je door en geloof je in superioriteit van de androïden? Hoe ver ga je als je enige op zich onschuldige doel is om te ontsnappen aan alle beroering? De keuze is aan jou.

Wie daar zin in heeft, kan ondanks dat Detroit geen existentiële vraagstukken produceert, nog lang na het uitspelen flink filosofisch overpeinzen wat het verschil tussen mensen en kunstmatige intelligenties is, en in welke mate er onderscheid moet en kán worden gemaakt. Vooral de relatie tussen detective Connor en zijn menselijke partner Hank Anderson zet meermaals aan het denken. Hank als verachter van androïden die barst van de vooroordelen enerzijds, en Connor als hondstrouwe diender met bijzonder plichtsbesef die strijdt tegen zijn eigen ‘soort’, hebben een geweldige dynamiek die het meest menselijke in beide personages naar boven haalt. Het zijn die momenten die met vlag en wimpel slagen voor de Turing Test.

Wie gewoon een leuk een spelletje wil spelen en de verschillende paden in deze Choose Your Own Adventure-game wil zien, kan behoorlijk wat uren in Detroit steken. Via gigantische flowcharts is het eenvoudig om een specifiek stukje opnieuw te spelen om toch even de andere opties in een dialoog te zien, of vanaf een pivotaal punt de draad opnieuw op te pakken en een andere tijdlijn te beleven.

Detroit: Become Human is daardoor toegankelijker en meer game dan eerder werk van Quantic Dream. Het is simpelweg leuker en uitnodigender om verschillende eindes te checken. Bovendien staat buiten kijf dat Detroit een van de mooiste games is die we ooit hebben gespeeld, met vooral grensverleggende gezichtsanimaties die 99% van de tijd aan de juiste kant van de uncanny valley zitten. De over het algemeen heel natuurlijk ingesproken dialogen maken de illusie van menselijkheid af en geven nog meer het idee dat je naar een interactieve film zit te kijken dan ooit tevoren.

Detroit is daarmee zeker de beste game die Quantic Dream ooit gemaakt heeft, maar games van de ontwikkelaar zijn alles behalve onbetwist. Wat dat betreft belichaamt Detroit veel meer dan andere games de boodschap die het zelf uitdraagt: menselijkheid is keuzes maken en die keuzes zorgen voor een verschillend verloop. Dat de game zo nu en dan zichzelf verslikt in zijn torenhoge ambities, neemt ondergetekende voor lief. Het cijfer hieronder reflecteert dan ook volledig volgens de stijl van Detroit mijn afwegingen, ideeën, ervaringen en waarden. Grote kans dat jij tot een iets andere conclusie komt.

Detroit: Become Human is vanaf 25 mei beschikbaar voor PlayStation 4. Voor deze review is gespeeld op zowel een gewone PlayStation 4 als een PS4 Pro.