Games die geweldig omgaan met psychische problemen

Het is natuurlijk niet makkelijk om een psychische stoornis in gamevorm uit te leggen. Het is sowieso al moeilijk om aan anderen uit te leggen wat je ervaart als je kampt met psychische problemen, en daar komt bij het gevoel ook nog eens per persoon enorm kan verschillen. Er zijn bovendien vele facetten aan bijvoorbeeld borderline persoonlijkheidsstoornis, ADHD en ADD. Onderstaande games gaan hier echter prima mee om.

Een van de meest geprezen games op dit gebied is Hellblade: Senua’s Sacrifice. Ontwikkelaar Ninja Theory (Heavenly Sword) maakte dit verhaal over strijder Senua die naar de Norse onderwereld moet afreizen. Daar moet ze een heleboel ellende doorstaan en krijgt ze hopelijk de ziel van haar geliefde terug. Senua is echter ook een vrouw die kampt met psychoses. Ninja Theory heeft hulp ingeroepen van neurowetenschappers en psychologen, maar ook van mensen die lijden aan psychoses. Dit om in de game te waar Senua ongeveer doorheen gaat. Het bijzondere aan Hellblade is dat het op een heel respectvolle manier dit in beeld brengt. Niet alleen de hoge pieken en diepe dalen worden uitvergroot, maar juist ook de worsteling ermee.

Een game die op een veel kalmere manier psychische problemen onder de aandacht brengt, dat is Coldwood’s Unravel. Het spel laat op heel subtiele wijze zien hoe je met verlies en trauma omgaat. Dit aan de hand van een rood figuurtje genaamd Yarny, dat door de natuur en langs herinneringen van een oudere vrouw banjert. Deze herinneringen gaan over haar leven: mooie dingen, maar ook nare dingen. Er is in Unravel niet heel veel duiding, maar het spel voert je mee in iemands psyche, zonder dat je die persoon bestuurt. De rode draad die Yarny voortdurend met zich meeneemt, maar die ook af en toe opraakt, toont dat het zomaar ineens te veel kan zijn en dat trauma vaak als een rode draad door het leven loopt.

Vaak ligt ten grondslag van psychische stoornissen een heleboel angst. Dat is iets waar in Silent Hill 2 op handige wijze gebruik van wordt gemaakt. Enerzijds heb je te maken met het trauma van hoofdpersonage James Sunderland, maar tegelijk ook zijn onzekerheid. Hij twijfelt enorm aan zichzelf. Het is daarom niet helemaal eerlijk om Silent Hill 2 doodleuk een horror- of survivalgame te noemen; het is eigenlijk meer een psychologische thriller, waarin de monsters die de man op zijn tocht tegenkomt allemaal representaties zijn van zijn eigen angsten: zijn frustratie, zijn schuldgevoel naar Mary, maar ook die van andere personages uit het spel, dat van de depressieve Angela in het bijzonder.

Pry is een game speciaal gemaakt om mensen te laten ervaren hoe een oorlogsveteraan omgaat met een posttraumatische stressstoornis. In tegenstelling tot de andere games in dit stuk, wordt Pry gespeeld op iOS en ligt de nadruk op tekst. Je moet van allerlei flarden tekst, video’s en foto’s informatie vergaren, waarbij uiteindelijk dingen beginnen weg te vallen, wat ook gebeurt als je met zo’n stressstoornis kampt. Je kunt daarom ook niet uit het brein van het hoofdpersonage stappen: je wordt geforceerd erin te blijven, net zoals mensen met PTSS niet kunnen ontsnappen aan hun trauma.

Gris neemt je mee door vijf fasen van rouw, terwijl het gelijknamige hoofdpersonage op zoek gaat naar wie ze zelf is. In een mooie wereld gaat een jong meisje door de minder mooie dingen die zich afspelen in haar brein. Dat zie je aan een zwarte entiteit dat de hele game om je heen hangt, om vervolgens hier en daar in vreselijke monsters te veranderen. Dat is heel willekeurig, net zoals dat depressie en rouw je plotseling enorm kunnen overvallen. Het is aan haar, en uiteindelijk alleen aan haar, om te zorgen dat die zwartheid haar niet overneemt en haar persoonlijkheid zegeviert.

Deze game heeft niet alleen een opvallende naam, de beweegredenen om deze game te maken zijn ook zeer uniek. De kleine studio Numinous Games bestaat uit een koppeltje dat moest leren om te gaan met de terminale kanker van hun zoontje, toen hij nog maar 1 jaar oud was. Je komt daarom depressie tegen in That Dragon, Cancer, maar ook een heleboel angstgevoelens. En de vraag: ‘Waarom moet dit mij overkomen?’ Maar ook ‘Dit kan iedereen overkomen’ wordt heel goed uitgebalanceerd in dit zeer persoonlijke spel waarin je op ontdekkingsreis gaat door de herinneringen van het gezin.

Madeline heeft een taak: ze moet de berg Celeste beklimmen. Dat doet ze omdat ze in een crisis is beland en haar angsten onder ogen moet zien, voor ze eruit kan komen. Dat voelt natuurlijk als een berg met flink steile gedeeltes, maar ook verschillende paden om te nemen. Gelukkig is Madeline een vechter, waardoor ze er heel bewust voor kiest om de top van Celeste te halen. Psychische problemen worden in deze game heel duidelijk gerepresenteerd door de gemene versie van Madeline die steeds opduikt en de echte Madeline pest.

Het bijzondere Night in the Woods van Infinite Fall belicht psychische aandoeningen weer van een heel andere kant. Mae Borowski is van school gegaan en gaat uitzoeken wat hij met zijn leven aan moet. Daarbij komt hij allemaal personages tegen die verschillende stoornissen hebben. Zo leer je een heleboel over de vreemde vooroordelen die komen kijken bij bijvoorbeeld mensen die bipolair zijn. De game is grappig en weet tegelijk op heel rake wijze te tonen hoe zo’n stoornis echt werkt, zij het in een soort mini-uitleg. Juist omdat de personages dieren zijn, krijg je er af en toe een soort Disney-gevoel bij. Dat maakt het spel wat luchtiger, wat natuurlijk wel zo fijn is bij dergelijke zware onderwerpen.

Is er een game waarvan jij meent dat die op geweldige wijze een psychische stoornis vertolkt? Deel het in de reacties.