Met Dungeons & Dragons heb ik eindelijk weer een leuke hobby

Videogames spelen doe ik al bijna de helft van m’n leven als werk. Dat is een fantastisch voorrecht, maar het betekent dat ik voor de nodige ontspanning ook naar andere activiteiten moet kijken. Dat was lange tijd autosport, maar ook die materie mag ik sinds de laatste jaren (met dank aan ene Max Verstappen) vooral als werk beschouwen. Dus besloten mijn vriendin en ik om ons met wat vrienden op een bordspel te storten. Nou ja, bordspel: eentje waarbij een lading potloden, papier, dobbelstenen, speelkaarten en boeken komt kijken, evenals een boel fantasie. Ik heb het over Dungeons & Dragons.

Aangezien de allereerste versie van D&D al in 1974 uitkwam, kun je het bepaald geen nieuw spel noemen. Zelfs voor mij persoonlijk was het dit jaar ook geen absolute ontdekking: tien jaar geleden maakte ik al kennis met het vergelijkbare Generic Universal RolePlaying System (GURPS). Hiermee had een schoolvriend zèlf een hevig op Deus Ex geïnspireerde campagne gecreëerd, die ik als taxichauffeur gone rogue met een groepje andere huurlingen doorliep.

Qua beleving maakt D&D vooral het verschil qua setting: in principe speel je in een soort fantasywereld, zoals die van J.R.R. Tolkien en Blizzard. Aangezien The Lord of the Rings en Warcraft mij nooit echt hebben kunnen boeien, haalde ik de inspiratie voor mijn personage vooral uit een mix van Fire Emblem en The Legend of Zelda – vermengd met een flinke scheut Castlevania (mede dankzij de geweldige Netflix-animatieserie, waarvan dit jaar nog seizoen 2 verscheen) en een vleugje Final Fantasy. Het fictieve resultaat heet Miles Runcor: een menselijke voormalig soldaat die als ‘Eldritch knight’ niet alleen zeer goed overweg kan met zijn zilveren zwaard, krijgshamer en zweep, maar ook met spreuken zijn tegenstanders kan vermorzelen.

Dat gaat als volgt in z’n werk: alle eigenschappen van spelers én niet-speelbare personages zijn gebaseerd op variërende statistieken, voorwerpen en andere voorwaarden uit het spelershandboek. De relevante gegevens heb je genoteerd op een eigen set formulieren en houd je tijdens het spelen met potlood bij. Zo bepaal je ook welke acties je van moment tot moment uitvoert. In hoeverre die ook slagen, wordt bepaald door een combinatie van de cijfers die jouw personage vormen, bijzondere omstandigheden afhankelijk van de spelsituatie én de waarden van diverse soorten dobbelstenen waarmee constant gerold wordt – in de basis één met twintig vlakken, de d20.

Cruciaal hierbij is vooral de rol van de Dungeon Master (DM): de spelleider annex verteller die alle gebeurtenissen overziet en mede bepaalt (al dan niet door zelf dobbelstenen te rollen) wat er gebeurt. Verder gaat het vooral om initiatief, tactiek en vindingrijkheid: besluit je tijdens een onderhandeling met overtuigende woorden op te lossen, of hak je er liever op los? Elke situatie vraagt een eigen aanpak, waarbij je eigen fantasie, de vaardigheden van je alter ego en een stel basisspelregels de enige beperkingen zijn. Zo ben je in gevechten onder meer gebonden aan de snelheid (grotendeels bepaald door een dobbelsteen worp voorafgaand aan elke confrontatie) van elke aanwezige. Het hele vechtsysteem is op zich best herkenbaar voor iedereen die wel eens een role playing videogame heeft gespeeld.

Waarin D&D echter behoorlijk verschilt van vergelijkbare games, is elke situatie waarin het niet zomaar draait om knokken. Daarnaast heb je namelijk een groot deel van de tijd te maken met dialogen, dilemma’s en nog veel meer uiteenlopende situaties – van het eten van een maaltijd en dansen tot het onderhouden van je wapens en zelfs het managen van relaties met andere partijen. Hoewel hierbij eveneens de statistieken van je personages en dobbelsteenworpen uitkomsten kunnen bepalen, draait het vooral om de keuzes die je maakt en laat blijken. Of, beter gezegd: die van je personage.

Uiteindelijk gaat dit spel namelijk vooral om het spelen van rollen. Op het ‘character sheet’ staat namelijk ook in enkele relevante zinnen beschreven hoe de persoonlijkheid van je alter ego min of meer in elkaar steekt. Aan jou vervolgens de taak om die tot uiting te brengen. Zo is mijn vriendins ranger beste maatjes met een panter, speel bevriende Gamer.nl-collega Erik een even charismatische als oliedomme paladin en brengt een vriendin als verraderlijke en koppige rogue regelmatig de hele spelersgroep in gevaar. Ondertussen heeft mijn Eldritch knight al langere tijd last van PTSD (met nachtmerries tot gevolg) en vertoont-ie tijdens gevechten soms pyromane trekjes.

Op papier klinkt zulke sociale interactie misschien ongemakkelijk. Bovendien vereist het een dosis inlevingsvermogen: niet alleen om de (spel)wereld door de ogen van iemand anders te bekijken, maar ook om vanuit die mindset na te denken over oplossingen en andere personages. Voor mij voelt dat als het oppakken van een oude jeugdhobby: als tiener heb ik jarenlang toneelgespeeld, waarbij improvisatie verreweg m’n favoriete vorm van acteren was. Zo kan ik ook een hoop creativiteit in D&D kwijt – en dat wil je niet alleen om het verhaal te doorspelen, maar ook om een zogeheten ‘inspiration point’ te verdienen. Deze spelbonus rijkt de DM alleen uit wanneer je in een situatie hebt bewezen je alter ego écht goed te kunnen vertolken en stelt je in staat om op enig moment een dobbelsteen opnieuw te mogen rollen.

Met de beschreven groep spelers hebben we zo een boel bizarre gebeurtenissen achter de rug. In grote lijnen zitten we leden van een mysterieuze cultus achterna, in een poging hun plan om de legendarische draak Tiamat tot leven te weken te dwarsbomen. Onderweg zijn we al door vijandige legerkampen en grotten geslopen, hebben we lizardfolk overtuigd om aan onze zijde te vechten en zijn er zelfs wat… eh, romantische situaties ontstaan die alleen geschikt zijn voor meerderjarige oren (en ogen). Onderweg heb ik ook geleerd dat zelfs het leven van een uitgerangeerde soldaat met magische krachten niet alleen bestaat uit coole moves uit videogames kopiëren: Miles’ poging om een draak te bedreigen met een zweep bleek minder imposant dan de laatste keer dat een Belmont-familielid dat deed. Anderzijds glom ik van trots toen m’n krijger na twee eindbaasgevechten op rij onze uitgeputte groep wist te redden van een horde aanstormende handlangers door ze pardoes te roosteren met de fenomenale spreuk ‘Burning Hands’.

Besef ook dat dit alles niet eens weergegeven werd in 4K HDR of zelfs een coole pixelartstijl, maar als beelden in onze collectieve verbeelding. Vooruit, met een beetje hulp van professionele 3D-printers, waarmee we onze personages fysieke miniatuurgestaltes hebben laten geven. En een soundtrack? Wat dacht je van een stel Spotify-lijstjes voor elke soort situatie, gevuld met onze favoriete nummers – niet geheel ontoevallig onder meer afkomstig uit de soundtracks van Fire Emblem, Zelda en Castlevania. Daarnaast nul technische mankementen (tenzij er eens een potloodpunt afbreekt), maar wel bakken unieke, coöperatieve gameplay.

Benieuwd geworden? Probeer het zelf! Dungeons & Dragons is nu misschien wel hipper dan ooit, mede door de centrale rol die het spel speelt in de Netflix-serie Stranger Things. Eerder stonden overigens ook afleveringen van Dexter’s Laboratory en Community al in het teken van deze tabletop-rpg. Toegegeven: je moet er wat tijd en toewijding voor opbrengen, zeker om nota bene je eigen personage te leren kennen. Maar voor mij is de genoegdoening in de avonturen van mijn Eldritch knight, na gemiddeld elke maand van 2018 een hele dag te hebben gespeeld, groter dan elk virtueel personage dat ik ooit grootgebracht heb. En dat met weinig meer dan een stapel papieren, dobbelstenen en m’n eigen fantasie.