Review: Batman: Arkham Asylum

Er was een tijd waarin de hoogtepunten van superheldenmedia exclusief te vinden waren bij de stripboeken en tekenfilms. Live-action films en games deden jarenlang zelden tot nooit eer aan het bronmateriaal en werden daardoor verworpen door een aanzienlijk deel van de fanbase. Maar die tijd ligt ver achter ons. Op het witte doek zijn de films van het MCU en Christopher Nolan’s The Dark Knight-trilogie verantwoordelijk voor een groot deel van deze overgang, maar daar is de nodige discussie over gaande, waar ik me niet in wil mengen. Weinigen zullen echter tegenspreken dat het Batman: Arkham Asylum was die het verschil maakte in de wereld van videogames.

Met een reputatie als deze moet ik me eigenlijk schamen dat ik nu pas aan de slag ben gegaan met de originele videogame op de PlayStation 3. Daardoor heb ik echter wel het voordeel dat ik nu alle Arkham-games in één ruk door kan spelen. Verwacht dus in de komende tijd meerdere recensies die volgen op deze.

Een voornemen om nooit te doden is een nobele voor iedere superheld. Door het systeem zijn werk te laten doen en schurken hun tijd uit te laten zitten ben je allicht wel een burgerwacht, maar geen beul die het vonnis dat hij zelf gesteld heeft uitvoert. Toch moet het soms wel lastig zijn, als je voor de zoveelste keer moet uitrukken omdat een schurk die je eerder gevangen hebt genomen wederom is uitgebroken. Dit is het dilemma waar Bruce Wayne, beter bekend als de Batman, mee geconfronteerd wordt wanneer hij weer eens de Joker terugbrengt naar Arkham Asylum in de opening cinematic van de gelijknamige videogame.

Normaliter overhandigt de Caped Crusader de vangst aan het cipiersteam van Arkham Asylum, om vervolgens weer te vertrekken. Maar niet deze keer. Door zijn vele aanvaringen met de Joker heeft Batman een idee gekregen van hoe de schurk opereert, waardoor hij opmerkt dat de vangst van misschien wel de bekendste superschurk ter wereld té makkelijk ging. Hij heeft hierdoor het vermoeden dat de Clown Prince of Crime iets in zijn schild voert. Daarom spendeer je de eerste paar minuten van Arkahm Asylum rustig wandelend terwijl je ziet hoe het leven binnen het instituut eraan toe gaat, om zo een oogje op de Joker te houden.

Zoals je al kon zien aankomen, blijkt het vermoeden van ’s werelds beste detective geen gebakken lucht. Joker is nog maar net overhandigt aan Arkhams personeel wanneer hij losbreekt en met zijn handlangers het gekkenhuis overneemt. Nu is het aan jou, de Batman, om de groenharige griezel voor de tweede keer op één avond te pakken te nemen.

Wat Batman als held zo interessant maakt, is dat hij feitelijk geen superkrachten heeft. Hij kan een aardig robbertje vechten, maar dient gadgets, verstand en angst te gebruiken om aan het eind van elk gevecht als winnaar uit de bus te komen. In het verleden probeerden ontwikkelaars dit al naar ons favoriete medium te brengen, waarbij Batman: Begins voor PlayStation 2, Xbox en GameCube het dichtste in de buurt kwam, maar Asylum is de eerste game waarvan ik oprecht kan zeggen dat het erin geslaagd is. Ik vertel jullie met alle liefde waarom.

Nu Joker de macht heeft overgenomen op Arkham Asylum, wordt de tent overspoeld door slecht geschminkt tuig dat niets liever wilt dan de man in het vleermuispak een kopje kleiner maken. Je zult daarom met enige regelmaat geconfronteerd worden met vijanden die je pad blokkeren. En zoals we zojuist al hadden vastgesteld, ben je geen superheld die deze als lappenpoppen in de rondte kan gooien. Gevechten in Arkham Asylum moet je daarom slim benaderen.

Als je ziet dat een kamer bevolkt wordt door een half dozijn schurken, heb je de mogelijk om erop af te rennen en ze te trakteren op een knuckle sandwich. Maar als diezelfde schurken bewapend zijn met machinegeweren, ga je dat niet kunnen navertellen; batsuit of niet. Wayne gebruikt daarom in zo’n situatie zijn behendigheid en gadgets als de batarangs en grappling gun om vijanden uiteen te drijven en ongezien uit te schakelen.

Een clown die patrouilleert bijvoorbeeld, kan op het moment dat hij niet in het gezichtsveld van zijn kompanen is stilletjes van achteren tegen de grond worden gewerkt. Als je op een hoge plek zit, heb je meerdere mogelijkheden om een aanval in te zetten die vijanden niet aan zien komen, zoals een Glide Kick of een Inverted Takedown, waarbij je ze aan een touw laat bengelen in de lucht. Hierdoor trekken ze de aandacht van de rest, die afkomen op het geluid en alsmaar nerveuzer worden. Je hebt nog veel meer mogelijkheden tot je beschikking, zoals muren die je neer kunt halen, rasters in de grond en nepalarmen, maar ze een voor een bespreken is misschien een beetje te veel van het goede. Het doel is immers altijd hetzelfde: het onaantastbare imago van The Dark Knight in stand houden.

Iconisch

Natuurlijk ga je niet altijd kunnen ontkomen aan een gevecht. Soms zijn er kamers die simpelweg geen ruimte bieden voor verdeel en heers-tactieken of word je onbedoeld gespot wanneer je de tegenstand uit de weg ruimt. En hoewel dat zeker niet de voorkeur van de man in het zwart geniet, is het ook niet iets dat hij hoeft te schuwen.
Batman: Arkham Asylum noemde ik al een belangrijke speler in het verbeteren van superheldenvideogames. Maar meer dan dat was het de grondlegger van de combat mechanics die we vandaag de dag zien in zoveel action adventure-titels. Want waar we voor de release van Asylum nog gewend waren om simpelweg combo’s aan elkaar te rijgen in de hoop iets te raken, wist Rocksteady met zijn freeflow-concept een level van elegantie toe te voegen dat we eerder niet voor mogelijk hielden.

Batman valt nog steeds aan door met zijn vuisten en voeten in te beuken op idioten die denken hem aan te kunnen, kan zich verdedigen met een counter of ontsnappingstechniek en kan verschillende sterkere moves uitvoeren door knoppen te combineren. De manier waarop dit op elkaar inspeelt is echter wat freeflow de nieuwe standaard maakte. Gevechten in Arkham Asylum, vooral die met veel vijanden, zijn bijna muzikaal, waarbij de klappen de beat zijn. Aan het eind van elke maat dient je in een oogopslag te zien wat er gebeurt en de juiste reactie te kiezen, zoals een slag of counter, zodat je niet geraakt wordt en je flow doorbreekt. Als je dat goed doet, vliegt onze held van schurk naar schurk in een scène die niet zou misstaan in menig cutscene. Stel je voor hoe het voelt als je weet dat dit geen video is, maar een opeenvolging van acties die jij in gang hebt gezet.

Moge het duidelijk zijn dat ik veel lovende woorden over heb voor de combat mechanics van Batman: Arkham Asylum. Het zegt daarom nogal wat dat ik ze desondanks niet als het sterkste aspect van het spel beschouw. Nee, die eer moet zonder twijfel worden toebedeeld aan de wereld en diens karakters. Het is overduidelijk dat ontwikkelaar Rocksteady heel veel tijd heeft gestoken in het bestuderen van de enorme geschiedenis van Batman en met de grootste zorg diens karakters tot leven bracht. Sterker nog: er gaan zelden vijf minuten voorbij waarin je dat niet voelt.

Wie de beste Joker op het witte doek is, daar zijn de meningen sterk over verdeeld. En net zoals in de introductie is dat een discussie die ik hier niet wil aangaan, daar het overduidelijk is dat Heath Ledger met die prijs aan de haal gaat. Gaat het echter om de Joker puur vertolken, dan zijn velen van mening dat Luke Skywalker-acteur Mark Hamill de beste prestatie heeft geleverd. Dit zal dan ook deels de reden zijn dat de acteur ook voor Asylum werd gevraagd. En om diezelfde reden zal het niemand verbazen dat hij een ijzersterkte performance weet neer te zetten. Verbaas je daarom liever over het feit dat hij niet met kop en schouders boven zijn tegenspelers uitsteekt.

De wat norse Bruce Wayne, de tacky klinkende Harley Quinn, de veel te hoog van de torende blazende Riddler; stuk voor stuk zijn ze tot leven gebracht door stemacteurs die klinken alsof ze de outfits aanhadden terwijl ze hun zinnen opnamen. Maar zij kunnen niet met alle eer strijken. Ook de schrijvers van de vele pagina’s aan dialogen mogen trots zijn op het werk dat ze geleverd hebben.

Terwijl je Arkham verkent, word je constant gesard door Joker en Harley, die zich heer en meester wanen op dit eiland. Ik zei zojuist al dat je zelden vijf minuten hebt waarin je niet herinnerd wordt aan de iconische karakters van deze franchise en dit duo is daar voor een groot deel verantwoordelijk voor met hun constante provocaties. Alsof dat nog niet genoeg is, loop je ook nog een handjevol andere superschurken tegen het lijf, die vrij zijn gekomen door de chaos die Joker heeft veroorzaakt. Dit zijn de bekendere, zoals Bane en Poison Ivy, maar ook de wat obscuurdere zoals Victor Zsasz. Zelfs The Ventroliquist heeft een kleine rol te spelen! En zelfs wanneer je het niet met hun aan de stok hebt, kun je over ze leren door collectibles te verzamelen die enorm toevoegen aan hun opbouw, doordat je bijvoorbeeld leert over hun methodes of motivaties.

De toewijding van het team is net zo goed te merken in de confrontaties met de superschurken zelf, die slechts zelden neerkomen op een rechttoe-rechtaan gevecht. Daar te veel over zeggen zou echter naar mijn mening de verrassing bederven. Ik wil jullie daarom vragen om van me aan te nemen dat minimaal de helft hiervan je nog lang bij zal blijven.

Heb ik dan niets te klagen over Arkham Asylum? Jawel, maar eerlijk gezegd voel ik me daardoor wel echt een mierenneuker. Zo vond ik het bijvoorbeeld jammer dat de enorm memorabele en onverwachte scène met Scarecrow aan kracht moest inboeten door repetitie. Ook irriteerde ik me lichtelijk aan een zekere mini-boss fight die ik door het verhaal heen meerdere keren heb moeten doen met slechts kleine variaties en heeft Arkham Asylum wel heel veel ventilatieschachten op Batman-formaat. Maar als dat alles is waarover ik kan klagen, mag Rocksteady verdomd trots zijn op zichzelf! Helemaal omdat het meer biedt dan hierboven besproken.

Als je het verhaal van Arkham Asylum hebt voltooid, kun je natuurlijk teruggaan om alle collectibles te vinden en raadsels die The Riddler heeft achtergelaten te ontrafelen. Je kunt echter ook in challenges duiken, waarin je moet laten zien dat jij een meester van freeflow of stealth bent. Dat kun je op PS3 overigens niet enkel doen met Batman, maar ook met de Joker, die er zijn eigen gimmicks op nahoudt.