The Legend of Zelda: We zijn allemaal de held in ons eigen verhaal – Column

De Zelda-reeks ging in 1986 vlammend van start met The Legend of Zelda op de NES en is sindsdien – op enkele uitglijers na – eigenlijk nooit uit het gedachtegoed van gamers verdwenen. Door de jaren heen is de reeks onderhevig geweest aan vele veranderingen in gameplay en uiterlijk, vaak gedicteerd door nieuwe technologieën, maar de kern van de serie – de drang naar avontuur en het overkomen van obstakels – is altijd fier overeind blijven staan.

Vraag aan fans waarom ze juist zo tuk zijn op Zelda-games, en je kunt een grote verscheidenheid aan antwoorden verwachten. De ene speler wijst specifiek de ultieme vrijheid die centraal staat in games zoals de originele The Legend of Zelda en Breath of the Wild aan, terwijl anderen juist de met veel fantasie vormgegeven spelwereld in de vorm van Hyrule zien als virtueel hoogtepunt. Ook de vele gameplayvernieuwingen die door de jaren heen zijn geïntroduceerd en hun weg hebben gevonden naar talloze andere games spelen een prominente rol. Van het gebruik van items om toegang te krijgen tot nieuwe gebieden uit de allereerste Zelda, tot de grondlegging van de moderne third-person-openwereldgame uit Ocarina of Time: deze spellenreeks heeft zijn stempel wel gedrukt op de game-industrie. Echt één alomvattende reden waarom Zelda na al die jaren nog steeds zo immens populair is, lijkt er uitgaande van deze antwoorden niet te zijn.

Maar die ís er natuurlijk wel. In tegenstelling tot de meeste (moderne) games gedijen Zelda-spellen namelijk enorm goed op een zeer oppervlakkig verhaal met minimaal gekarakteriseerde hoofdpersonages. De ene keer wordt Link wakker in zijn houten bedje in Kokiri Forest, de andere keer in een futuristisch ogende tombe, maar de held van het avontuur voelt steevast aan als een blanco vel dat door de speler zelf ingevuld kan worden. Het is niet voor niets dat je aan het begin van elke Zelda-game zelf kunt bepalen hoe Link heet. Het is, zo vermoed ik, ook de reden dat we Link nooit daadwerkelijk hóren praten in de games. Dat zou het personage immers meer karakter geven, maar Links sterkste wapenfeit is juist dat hij eigenlijk helemaal geen noemenswaardig karakter heeft.

Dat vergt wellicht enige uitleg. Waarom vind ik het zo prijzenswaardig dat Link eigenlijk nauwelijks uitgewerkt is tot een volwaardig personage? En, in het verlengde daarvan, dat het verhaal van haast elke Zelda-game in een korte alinea samen te vatten is? Welnu, dat heeft alles te maken met het doel van de Zelda-spellen: de speler op een episch avontuur sturen waarbij hij of zij allerlei obstakels overkomt, om zo als held van het verhaal uit de bus te komen. Doordat Link als het ware anoniem is, en het avontuur dat hij beleeft niet erg specifiek is uitgeschreven, geven we zelf vorm aan het personage en diens uitdagingen.

In feite is Link een verlenging van onszelf. Wij, als mens, ervaren namelijk allemaal minstens één groots en belangrijk avontuur: ons leven. Dit avontuur is zo belangrijk voor ons, omdat we een ego hebben, en ondanks al onze goede bedoelingen en welwillendheid om onze medemens te helpen, is dat avontuur het allerbelangrijkste voor ons. Tijdens het avontuur dat we ons leven noemen komen we diverse obstakels, vijanden en uitdagingen tegen, die we met een beetje geluk en veel volharding weten te overkomen. Aan het einde van ons leven hebben we hopelijk bereikt waarvoor we al die jaren geleden ons avontuur in gang hebben gezet, en kunnen we eindelijk, omgeven door onze geliefden, als helden sterven.

Doordat de personages en het verhaal van Zelda-spellen een dusdanige losse context hebben, trekken we onbewust parallellen met ons eigen leven tijdens het spelen. Met Link – en dus eigenlijk onszelf – gaan we de schijnbaar onoverkoombare uitdaging aan. Dat dit in de meeste games is om de prinses te redden of de wereld van het kwaad te ontdoen, is niets meer dan een kapstok om deze uitdaging aan op te hangen.

Neem bijvoorbeeld de verhaallijn van Ocarina of Time en specifiek het moment dat Link in het midden van het spel, na een diepe slaap van zeven jaar, weer wakker wordt. De wereld om hem heen is veranderd, locaties die eerder vertrouwd aanvoelden doen plots kil en afstandelijk aan. Link gaat terug naar de plek waar hij is opgegroeid, Kokiri Forest en de Lost Woods, om daar zijn jeugdvriendinnetje Saria op te zoeken. Gearriveerd op de plek waar hij haar vroeger altijd kon vinden, pronkt louter een lege boomstronk. Waar ze vroeger luidkeels Saria’s Song verkondigde, is er nu alleen stilte, en ondanks de gedateerde graphics zie je enkele momenten de machteloosheid in Link’s ogen. Net zoals in ons echte leven tikt de tijd onverbiddelijk door, veranderen locaties die we ooit als ons thuis beschouwden en verschijnen en verdwijnen mensen constant in en uit ons leven. In zo’n universeel concept kan iedereen zich vinden.

Een ander voorbeeld, ditmaal uit Breath of the Wild. Aan het begin van het spel ontwaakt Link uit een slaap van honderd jaar, nadat hij uitgeschakeld is door slechterik Ganon. De held van het verhaal heeft al die jaren geleden gefaald, en de spelwereld en diens inwoners hebben als resultaat daar de gevolgen van ervaren. Gedurende heel Breath of the Wild wordt Link herinnerd aan dit falen, en zet hij een avontuur van tientallen, zelfs honderden uren in gang om zijn fout recht te trekken. Als mens hebben we allemaal wel eens gefaald, en hebben we daarna moeten volharden om deze fouten recht te trekken. We groeien door onze ervaringen als persoon en zorgen er voor dat we uiteindelijk wél zegevieren.

In bijna alle Zelda-games ligt wel dergelijke universele en vooral menselijke concepten ten grondslag aan het avontuur, en dat maakt ze dan ook zo herkenbaar en ‘puur’. De Zelda-reeks houdt ons een spiegel voor en spreekt ons ego aan, laat ons in een behapbare tijd van enkele tientallen uren ervaren hoe het voelt om te leren van onze fouten en onze zwakteboden te overkomen, om zo het spel des levens met een positief einde uit te spelen. Een Zelda-game is een mensenleven in het klein, verpakt in een minuscule cartridge of disk, en biedt een kans op verlossing en heldhaftigheid, een ode aan alles wat onze korte tijd op aarde zo bijzonder maakt.